Η συγκομιδή βαίνει σιγά-σιγά προς την ολοκλήρωσή της, νωρίτερα από άλλες χρονιές, αφού οι ποσότητες φέτος είναι ακόμη μικρότερες των αρχικών προσδοκιών. Όσο βγαίνουμε από τη «σφαίρα» των εκτιμήσεων και η πραγματικότητα ξεδιπλώνεται με τη συλλογή του καρπού, οι παραγωγοί μιλούν για τη χειρότερη χρονιά από όσες θυμούνται οι παλαιότεροι, καθώς οι όγκοι αναμένεται να κινηθούν και κάτω των 150.000 τόνων, σύμφωνα με το ρεπορτάζ.
Το δεδομένο αυτό, καθώς και η άρνηση των παραγωγών για πράξεις κατά τις προηγούμενες εβδομάδες –οπότε και η τιμή βρισκόταν σε υποχώρηση– φαίνεται ότι έδωσαν μια ώθηση ανόδου στις τιμές το τελευταίο διάστημα, η οποία και συνεχίζεται, αφού δεν υπάρχει πίεση από την άλλη πλευρά, ελλείψει συμβολαίων ακόμη από τις αλυσίδες.
Πλέον, τα εξαιρετικά παρθένα, που διαθέτουν όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, κινούνται σε τιμές άνω των 9 ευρώ. Οι πράξεις, αν και πολύ πιο περιορισμένες σε σύγκριση με άλλες χρονιές εξαιτίας και φορολογικών λόγων που συγκρατούν τους παραγωγούς έως το νέο έτος, κινούνται πλέον και πάλι σε υψηλά επίπεδα τιμών. Πλησιάζοντας προς τις γιορτές, αυξάνεται και η ζήτηση των εμπόρων, που προμηθεύονται ποσότητες ακόμη και κάτω του βυτίου. Κι αυτό, καθώς η βιομηχανία κινείται απλώς για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών, χωρίς κανείς να ρισκάρει, λόγω της αδυναμίας αξιόπιστων προβλέψεων για το πού θα καταλήξουν οι τιμές σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και από πλευράς κατανάλωσης.
Άνω των 9 ευρώ τα ποιοτικά έξτρα παρθένα ελαιόλαδα
«Κανείς δεν ρισκάρει να τοποθετηθεί για μακρύ χρονικό διάστημα», σημειώνει, μεταξύ άλλων, μιλώντας για την πλευρά της βιομηχανίας, ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), Μανώλης Γιαννούλης, εξηγώντας το εξαιρετικά μεγάλο κόστος που θα είχε για κάποιον να αγοράσει εμπόρευμα για το επόμενο εξάμηνο, για παράδειγμα.
Οι εκτιμήσεις για μία ενδεχόμενη μείωση της κατανάλωσης, περαιτέρω από την ήδη καταγεγραμμένη υποχώρηση και, άρα, μία χαλάρωση στις τιμές, παίζουν και αυτές τον ρόλο τους ως προς τις αγορές των τυποποιητών. «Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει αυτήν τη στιγμή (σ.σ. πόσο υψηλότερα θα φτάσουν οι τιμές). Μπορεί να τις δούμε και ένα και δύο ευρώ παραπάνω, αλλά υπάρχει κάποιο σημείο από το οποίο δεν μπορούν να ανέβουν παραπάνω. Ο κόσμος δεν θα μπορεί να αγοράσει πλέον», σχολιάζει και προσθέτει ότι αυτές τις μέρες βλέπουμε σιγά-σιγά να εξελίσσεται μία ανοδική τάση των τιμών.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει φόβος ελλείψεων, διότι θα λειτουργήσει ο αυτόματος μηχανισμός της αγοράς, που θα μειώνεται η κατανάλωση όσο αυξάνεται η τιμή», προσθέτει.
Πάντως, οι νεότερες εκτιμήσεις για το μέγεθος της κατανάλωσης εμφιαλωμένου ελαιολάδου στο ράφι κάνουν λόγο πλέον για 18.000 τόνους ετησίως, σαφώς χαμηλότερα από τους 40.000 που ήταν αρχικά και τους 25.000 τόνους στους οποίους είχε υποχωρήσει στην πορεία. Βέβαια, πέρα από τα στοιχεία της κατανάλωσης στο ράφι, σε εθνικό επίπεδο δεν μπορούμε να έχουμε αξιόπιστα στοιχεία για την εγχώρια κατανάλωση λόγω του ότι πλειοψηφικό κομμάτι κατέχει η διακίνηση προϊόντος σε ανώνυμες συσκευασίες (σ.σ. οι γνωστοί τενεκέδες), όπως εξηγεί ο κ. Γιαννούλης, τονίζοντας ότι αυτό είναι που αφήνει και έδαφος για τη νοθεία.
«Ανάλογα με την ποιότητα, τα πραγματικά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα είναι πάνω από 9 ευρώ στον παραγωγό, ενώ μία μέση τιμή παραγωγού είναι στην περιοχή των 8 ευρώ», αναφέρει ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Ελαιολάδου ως προς τις τρέχουσες τιμές.
Παράλληλα, μιλά και για τα ποιοτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει φέτος η παραγωγή, λόγω και της μικρότερης ποσότητας καρπού, τα οποία και περιορίζουν τα ελαιόλαδα που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. «Στην αραιή παραγωγή πάντα έχουμε προβλήματα ποιότητας», εξηγεί, καθώς ο καρπός είναι πιο ευάλωτος σε εχθρούς.
Παραγωγή ακόμα και κάτω από το μισό της περσινής
Σε όρους ποσοτήτων, «πλέον, μιλάμε με σχετική βεβαιότητα για μια παραγωγή που θα είναι πιθανότατα και κάτω από 150.000 τόνους, μακριά από τους 200.000 των αρχικών εκτιμήσεων και ακόμη πιο μακριά από τους 320.000 περσινούς τόνους. Μπορεί να ακούσουμε και αριθμούς που δεν έχουμε ξανακούσει ποτέ, της τάξεως των 120.000-130.000 τόνων», αναφέρει ο κ. Γιαννούλης, καθώς πλέον έχουμε μπει στη φάση όπου δεν μιλάμε για εκτιμήσεις, αλλά για πραγματική παραγωγή.
«Σε πάρα πολλές περιοχές, η συγκομιδή θα τελειώσει πριν από τον καινούργιο χρόνο. Αυτά είναι πρωτοφανή πράγματα», σχολιάζει, προσθέτοντας ότι ακόμη και στη μνήμη των παλαιότερων δεν υπάρχει χρονιά σαν τη φετινή από πλευράς ποσοτήτων.
Κατώφλι τα 9,30 ευρώ για τους Λάκωνες
«Κάθε μέρα που περνάει αποδεικνύεται ότι η παραγωγή θα είναι πολύ χαμηλότερη των προσδοκιών μας. Βλέπουμε να τελειώνει ο ένας μετά τον άλλον», σχολιάζει, μεταξύ άλλων, ο Γιάννης Λάγγης, πρόεδρος στον Συνεταιρισμό Μεταμόρφωσης στη Λακωνία.
Κατά τον ίδιο, αυτό έχει ωθήσει προς τα πάνω και τις τιμές, «καθώς λίγο-πολύ αυτό συμβαίνει σε όλη την Ελλάδα». Η συγκομιδή βρίσκεται περίπου στη μέση, όπως εκτιμά, υπολογίζοντας ότι θα ολοκληρωθεί έως τα μέσα Γενάρη και όχι στο τέλος του ή στις αρχές Φεβρουαρίου που συνέβαινε άλλες χρονιές.
Ο συνεταιρισμός, τη Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου, έκανε και την πρώτη του πράξη για τη νέα περίοδο, ανεβάζοντας και άλλο τον πήχη των τιμών για την περιοχή του Δήμου Μονεμβασιάς, όπου εδρεύει, αλλά και αποδεικνύοντας ότι το ποιοτικό προϊόν πληρώνεται. Αυτό προκύπτει καθώς, μέσω διαγωνισμού, συμφώνησε στη διάθεση ενός βυτίου, οξύτητας 0,28 και «εξαιρετικών χαρακτηριστικών», όπως συμπληρώνει, με τιμή 9,36 ευρώ (με απαλλαγή ΦΠΑ), στην εταιρεία εμπορίας ελαιολάδου Χελιώτης ΑΕ.
Η οργάνωση δέχθηκε άλλες τρεις προσφορές άνω των 9 ευρώ για να καταλήξει στην καλύτερη, όπως αναφέρει ο κ. Λάγγης, επισημαίνοντας τη δυσκολία να συγκεντρωθούν και αυτές οι ποσότητες, αφού οι φορολογικοί λόγοι συγκρατούν αρκετούς παραγωγούς πριν από το κλείσιμο της χρονιάς.
Από την άλλη, υποστηρίζει ότι καταγράφεται αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος από πλευράς εμπόρων. «Παλιά, για να μπορέσουμε να κάνουμε μια δημοπρασία, προκειμένου να δώσουμε λάδι, έλεγαν ‘‘συμπλήρωσε ένα βυτίο και θα τα πούμε’’. Τώρα λένε ‘‘πόσο έχεις; 10 τόνους; 5 τόνους; Έρχομαι να το πάρω’’», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Λάγγης.
«Από τη στιγμή που μπήκε αυτή η τιμή, δεν θα δώσει κανείς κάτω από αυτήν», προσθέτει, εκτιμώντας ότι για όσες μέρες λειτουργήσει η αγορά πριν από τις γιορτές, αυτό θα είναι το σκαλοπάτι πάνω από το οποίο θα κινηθούν οι τιμές στην περιοχή.
«Ξεκόλλησε» η αγορά, με σαφή άνοδο τιμών και στη Μεσσηνία
Στα 8,50-8,70 ευρώ βρίσκεται πλέον η τρέχουσα τιμή παραγωγού και στη Μεσσηνία, καταγράφοντας σαφή άνοδο σε σύγκριση με το προηγούμενο διάστημα, ενώ και η ζήτηση έχει αυξηθεί σιγά-σιγά, όπως αναφέρει ο Γιάννης Πάζιος, διευθυντής στην «Ένωση» Μεσσηνίας.
«Υπάρχουν περισσότερες πράξεις σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα», εξηγεί, παρατηρώντας ότι η αγορά «έχει κάπως ξεκολλήσει» και προσθέτει ότι προβλέπεται ανοδική τάση στις τιμές το επόμενο διάστημα «τουλάχιστον μέχρι τον Απρίλιο-Μάιο, οπότε θα υπάρχει σαφέστερη εικόνα ως προς το πού κινείται η Ισπανία, αλλά και ποια θα είναι η αντίδραση της αγοράς», αναφέρει, μεταξύ άλλων.
Και σε αυτή την περιοχή, οι παραγωγοί διαθέτουν ποσότητες αναλόγως των αναγκών τους για την κάλυψη υποχρεώσεων και όσοι μπορούν κρατούν προς τα πίσω, ενώ καθοριστικός παράγοντας είναι και η φορολογία.
Η τελευταία δυσκολεύει όχι μόνο εκείνους που δεν θέλουν να βγουν από το όριο που τους επιτρέπει να εμπίπτουν στους αγρότες ειδικού καθεστώτος, αλλά και τους συνταξιούχους Ταμείων πλην ΟΓΑ, οι οποίοι δεν θέλουν να υπερβούν το αντίστοιχο όριο, οπότε και να οδηγηθούν σε εισφορές, όπως εξηγεί.
Η περιοχή μιλά πλέον για μία δεδομένη μείωση της τάξεως του 50%, με τη συγκομιδή να έχει φτάσει ουσιαστικά στο 80%-85%.
Στα 8,50 ευρώ η τιμή στη Σητεία, αλλά δεν καταγράφονται πράξεις
Κοντά στο μέσο της συγκομιδής βρίσκεται, από την άλλη, η Σητεία. Κι εκεί βέβαια, δεν είναι η παραγωγή που καθυστέρησε τα πράγματα, αφού προβλέπεται σημαντική μείωση, αλλά ο καιρός, καθώς οι παραγωγοί περίμεναν την πολυπόθητη βροχή για να μπουν στους ελαιώνες. «Κανονικά θα τελειώναμε τώρα, βάσει της παραγωγής που είναι αρκετά μειωμένη», σχολιάζει ο πρόεδρος της Ένωσης Σητείας, Μανώλης Μαυροματάκης.
Η βροχή που σημειώθηκε προ ολίγων ημερών, αλλά και αυτή που αναμένεται το σαββατοκύριακο, συμβάλλουν στο να προχωρήσει η διαδικασία. «Όσο δεν βρέχει, η ελιά συρρικνώνεται και αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά της. Μόλις βρέξει και τραβήξει υγρά, αρχίζει και αλλάζει πλέον το σύστημα», εξηγεί ο κ. Μαυροματάκης.
Οι αποδόσεις στην περιοχή χαρακτηρίζονται φυσιολογικές, όμως παρατηρούνται υψηλότερες –του συνηθισμένου– οξύτητες, οι οποίες βέβαια αναμένεται να διορθωθούν και με τη βροχή, αλλά και δεδομένου ότι πιο πίσω μένουν οι πιο φορτωμένες και καλύτερες ποιοτικά ελιές.
«Τα περισσότερα ελαιόλαδα, το 80%, είναι μέσα στα όρια του ΠΟΠ Σητεία. Εμάς, όμως, μας ενδιαφέρει το 0,3» (σ.σ. οξύτητα) υποστηρίζει, με την τελευταία κατηγορία να έχει λίγα ελαιόλαδα προσώρας στην περιοχή φέτος.
Κατά τον ίδιο, οι τιμές είναι ανοδικές, όμως, η ζήτηση στην περιοχή είναι ελάχιστη, μετατοπίζοντας την όποια κινητικότητα από τον Ιανουάριο. Ακούγονται τιμές στο επίπεδο των 8,5 ευρώ, αλλά δεν καταγράφονται πράξεις, εξηγεί ο κ. Μαυροματάκης. Αυτό συμβαίνει γιατί αφενός οι τυποποιητικές μονάδες δεν έχουν κλείσει ακόμη συμβόλαια με τις αλυσίδες, οπότε τραβούν πίσω τη διαδικασία, και αφετέρου λόγω των φορολογικών δεσμεύσεων που συγκρατούν τη διάθεση των παραγωγών.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2023
