«Μόνο με καινοτομία μπορούμε να πάμε μπροστά ως αγρότες και ως παγκόσμιο αγροδιατροφικό σύστημα»

Γράφει ο Νίκος Τράγγαλος

Αγρότες από όλο τον πλανήτη συγκεντρώθηκαν στο Λουξεμβούργο στις 20 με 23 Μαΐου για να συζητήσουν σχετικά με τις προκλήσεις και τις προοπτικές του παγκόσμιου αγροδιατροφικού τομέα, στο πλαίσιο της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης της Παγκόσμιας Οργάνωσης Αγροτών (ΠΟΑ).

Η ΠΟΑ είναι ο διεθνής αντιπροσωπευτικός φορέας της παγκόσμιας αγροτικής κοινότητας, με μέλη εθνικές γεωργικές οργανώσεις και γεωργικούς συνεταιρισμούς από όλο τον κόσμο. Στόχος της είναι να ενισχύσει τη φωνή των παραγωγών γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην παγκόσμια σκηνή, αναδεικνύοντας τη σημασία τους ως οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών φορέων. Αυτήν τη στιγμή, εκπροσωπεί περίπου 1,5 δισ. αγρότες και στην ηγεσία της βρίσκεται ο Νοτιοαφρικανός παραγωγός Theo de Jager, ενώ γενική γραμματέας είναι η Ιταλίδα Arianna Giuliodori.

Η Γενική Συνέλευση της ΠΟΑ συγκαλεί μία φορά τον χρόνο ηγέτες αγροτικών οργανώσεων από όλο τον κόσμο, εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, κυβερνήσεων, φορέων του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι συναντώνται για να ανταλλάξουν απόψεις σε σχέση με τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζει ο αγροδιατροφικός τομέας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ανάμεσα σε αυτές είναι η παγκόσμια πείνα, η επισιτιστική ανασφάλεια και ο υποσιτισμός, που αυξάνονται σταθερά, καθώς επίσης και τα ακραία κλιματικά φαινόμενα. Παράλληλα, ο τομέας της γεωργίας σε όλο τον κόσμο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ζητήματα όπως η πρόσβαση των αγροτών σε πόρους, η ισότητα των φύλων, η ενίσχυση της ανανέωσης των γενεών και η πρόσβαση στην αγορά.

Στην πρώτη γραμμή

Οι αγρότες δεν είναι μόνο οι πρώτοι που επηρεάζονται από τις παραπάνω προκλήσεις, αλλά και εκείνοι που εργάζονται σε καθημερινή βάση για να τις ξεπεράσουν, ενώ παράλληλα προσπαθούν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά της απέναντι σε κάθε είδους κινδύνους, οικονομικούς και φυσικούς, αλλά και να παράγουν περισσότερα με όσο το δυνατόν λιγότερα, στο πλαίσιο της ανάγκης για βιωσιμότητα.

Τίτλος της φετινής γενικής συνέλευσης ήταν η «Πορεία του Αγρότη», ο οποίος επιχειρεί να αναδείξει και να θέσει στο επίκεντρο την πορεία που οι αγρότες καλούνται να ακολουθήσουν για να επιτύχουν ένα πιο βιώσιμο μέλλον για όλους τους κατοίκους του πλανήτη, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα την ανάγκη προώθησης μιας ρεαλιστικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, που θα έχει γνώμονα τον αγρότη.

Η συνολική έμφαση δόθηκε στην καινοτομία με την ευρύτερη έννοια, με πολλές συνεδρίες να αναλύουν και να συγκρίνουν διαφορετικές εμπειρίες και προσεγγίσεις που εφαρμόζουν αγρότες και άλλοι σχετικοί φορείς του γεωργικού τομέα σε διάφορα σημεία του πλανήτη, για την αντιμετώπιση των σύγχρονων και μελλοντικών προκλήσεων.

Η καινοτομία στην καλλιέργεια

Αυτό που τονίστηκε είναι ότι η καινοτομία, σε όλες τις μορφές της, είναι ο καταλύτης που μπορεί να οδηγήσει τη γεωργία προς τα εμπρός, καθιστώντας βιώσιμες όχι μόνο τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, αλλά και το παγκόσμιο αγροδιατροφικό σύστημα. Όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι οι αγρότες θα πρέπει να τοποθετούνται στο επίκεντρο των προσεγγίσεων καινοτομίας, συμμετέχοντας ενεργά σε συλλογικές και συνεργατικές διαδικασίες.

Αυτό που διαπιστώθηκε είναι ότι υπάρχουν συνεχώς αυξανόμενες ερευνητικές ροές για την προώθηση καινοτομιών στη γεωργία, με στόχο τη βελτίωση των προσπαθειών και των επιδόσεων των αγροτών. Η ψηφιοποίηση, ειδικότερα, αποτελεί ένα παράδειγμα καινοτόμου τεχνολογίας που μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις επιδόσεις, τόσο στην οικονομική, όσο και στην περιβαλλοντική τους διάσταση.

Ωστόσο, οι περισσότερες εφαρμογές ψηφιοποίησης δεν αναπτύσσονται γύρω από τις ανάγκες των αγροτών, ενώ ελάχιστες είναι εκείνες στις οποίες οι αγρότες συμμετέχουν στην ανάπτυξή τους εν τη γενέσει και αποτελούν ενεργό συμμέτοχο κατά την υλοποίησή τους. Υπάρχει, συνεπώς, η ανάγκη να εμπλακούν περισσότερο οι αγρότες στην ανάπτυξη και προώθηση της ψηφιοποίησης της γεωργίας. Εκτός από αυτό, υπάρχει η ανάγκη να καλυφθεί το χάσμα μεταξύ των αγροτών και του τομέα της έρευνας γενικά, έτσι ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματικός όσον αφορά την υποστήριξη των αναγκών τους.

Σε γενικές γραμμές, οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στο γεγονός ότι οι γεωργοί είναι συνήθως ξεχασμένοι ή εντάσσονται μόνο σε μια καθυστερημένη φάση των παγκόσμιων συζητήσεων ή των διαδικασιών λήψης αποφάσεων σχετικά με τη γεωργία, αντί να είναι εκείνοι που ξεκινούν, ορίζουν και καθοδηγούν τα ζητήματα, τις διαδικασίες και τα αποτελέσματα.

Για να αλλάξει αυτή η συνθήκη, θα πρέπει η παγκόσμια αγροτική κοινότητα να εστιάσει στην ανάδειξη παραδειγμάτων και βέλτιστων πρακτικών που προέρχονται από τη βάση και που, αν και έχουν τοπική εφαρμογή, μπορούν να βρουν παγκόσμια απήχηση.