 Τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι γεωργικοί ελκυστήρες όχι μόνο στα πλαίσια της γεωργίας αλλά και στη διαμόρφωση του συνολικού κόστους εισροών για έναν αγρότη, τονίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανημάτων, Σάββας Μπαλουκτσής. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, πρόκειται για μία επένδυση ικανή να ανυψώσει την παραγωγικότητα της καλλιέργειας και να διευκολύνει τα μάλα την καθημερινή εργασία που απαιτείται. |
Ποια είναι η σημασία του ελκυστήρα στην παραγωγική διαδικασία;
Ο γεωργικός ελκυστήρας είναι το πιο σημαντικό πάγιο στοιχείο για κάθε γεωργική εκμετάλλευση, μετά φυσικά από τη γεωργική εγκατάσταση (μονοετή ή πολυετή). Ενώ η αυτόνομη χρήση του είναι εντελώς ανώφελη για τη γεωργική εκμετάλλευση, είναι πολύ καθοριστική όταν η χρήση του συνδυάζεται με γεωργικά παρελκόμενα.
Σε όλες ανεξαιρέτως τις φάσεις των γεωργικών εργασιών, από την προετοιμασία του χωραφιού μέχρι τη συγκομιδή του προϊόντος, ο γεωργικός ελκυστήρας επηρεάζει καθοριστικά το κόστος και την ποιότητα της παραγόμενης εργασίας. Σε συνδυασμό με τη χρήση των κατάλληλων παρελκομένων, διαμορφώνει το σύνολο των εισροών (κόστος ενέργειας, σποράς, λίπανσης, φυτοπροστασίας, εργατικό κόστος), ενώ αποτελεί και σπουδαίο μεταφορικό μέσο για τα παραγόμενα προϊόντα, αλλά και τα αγροτικά εφόδια.
Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι ο γεωργικός ελκυστήρας διαμορφώνει καθοριστικά τις συνθήκες εργασίας του χειριστή. Ο ελκυστήρας «εργάζεται» πολλές φορές κάτω από δύσκολες και ακραίες συνθήκες περιβάλλοντος (πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, σκόνη, βροχή, χιονόπτωση, αέρας, ισχυροί κραδασμοί κ.λπ.) και το είδος και το τεχνολογικό επίπεδο του εξοπλισμού του επηρεάζει όχι μόνο τη σωματική και ψυχική κατάσταση του χειριστή κατά τη διάρκεια της εργασίας, αλλά και μετά από αυτήν, κατά την ενασχόλησή του με άλλες δραστηριότητες (οικογενειακές, ψυχαγωγικές, κοινωνικές κ.λπ.).
Φυσικά, ο ελκυστήρας δεν χρησιμοποιείται μόνο στη γεωργία, καθώς εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος του και στην κτηνοτροφία. Η κατάλληλη και έγκαιρη διατροφή των ζώων, οι συνθήκες διαβίωσης και αναπαραγωγής τους, η καθαριότητα των εγκαταστάσεων, η προετοιμασία των ζωοτροφών και, εντέλει, η παραγωγικότητα των ζώων επηρεάζονται σημαντικά από τους ελκυστήρες και τον λοιπό εξοπλισμό που χρησιμοποιείται.
Ποια είναι τα κριτήρια με βάση τα οποία αγοράζει ελκυστήρα ο Έλληνας παραγωγός και ποια θα έπρεπε να είναι;
Τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα έπρεπε να επιλέγουν οι παραγωγοί τον γεωργικό τους ελκυστήρα, θα έπρεπε να είναι τα εξής: το είδος της καλλιέργειάς τους, το μέγεθος της αγροτικής τους εκμετάλλευσης, ο ειδικός εξοπλισμός που χρειάζονται για τη φύση της καλλιέργειάς τους και, φυσικά, η δυνατότητα ή όχι της απόσβεσης της επένδυσης.
Επίσης, οι γενικές συνθήκες εργασίας που εξασφαλίζονται για τον χειριστή ή η ικανοποίηση ειδικών αναγκών του χειριστή θα πρέπει να αποτελούν κριτήρια επιλογής. Φυσικά, η ποιότητα του μηχανήματος είναι πάντα ένα σημαντικό κριτήριο, το οποίο όμως θα πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με την τιμή του (value for money) και σε συνδυασμό με αυτό που αναφέρθηκε, δηλαδή τη δυνατότητα γρήγορης απόσβεσης της επένδυσης.
Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, υπερισχύουν κάποια άλλα κριτήρια, που θα έπρεπε να είναι δευτερεύοντα, όπως είναι η δυνατότητα εξασφάλισης μακροχρόνιας πίστωσης (κατά προτίμηση άτοκης) από τον προμηθευτή, η τιμή που προσφέρεται για το μεταχειρισμένο που ανταλλάσσεται, η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών μετά την πώληση από τον προμηθευτή και η χώρα κατασκευής του μηχανήματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι για να έχει ο ελκυστήρας το maximum της απόδοσής του, στη βάση οικονομοτεχνικής αξιολόγησης, θα πρέπει να συνδυάζεται με τα κατάλληλα παρελκόμενα.
Δεν πρέπει, δηλαδή, σε έναν ελκυστήρα σύγχρονης τεχνολογίας ή μεγάλης ισχύος να προσαρμόζονται παρελκόμενα τεχνολογικά απαξιωμένα και μικρού μεγέθους. Συνεπώς, η μελέτη και ο καθορισμός των κριτηρίων θα πρέπει να γίνονται από κοινού για τον ελκυστήρα και τα παρελκόμενα και όχι αποσπασματικά.
Αποδεδειγμένα ο στόλος των γεωργικών ελκυστήρων στην Ελλάδα είναι γερασμένος. Η μέση ηλικία ξεπερνάει τα 26 έτη, ενώ πάνω από τους μισούς ελκυστήρες (53,2%) είναι ηλικίας 25-40 ετών. Μόλις το 22% είναι ηλικίας μέχρι 15 ετών
Ποιες κατηγορίες ελκυστήρων προτιμούν οι Έλληνες αγρότες;
Η βιομηχανία κατασκευής γεωργικών ελκυστήρων στην παγκόσμια αγορά προσφέρει πληθώρα κατηγοριών, σειρών, μοντέλων και εξοπλισμών. Ο στόχος είναι η ικανοποίηση όλων των αναγκών του πρωτογενούς τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία, δασοκομία). Συνεπώς, μια πρώτη κατηγοριοποίηση είναι ο τομέας που θα χρησιμοποιηθεί ο ελκυστήρας. Στη χώρα μας, επειδή συνήθως οι ελκυστήρες είναι για περισσότερες από μία χρήση (κάλυψη ταυτόχρονα γεωργικών και κτηνοτροφικών αναγκών), υπάρχει και επιμέρους κατηγοριοποίηση των ελκυστήρων.
Άλλωστε, ήδη, αναφέρθηκαν τα κριτήρια βάσει των οποίων επιλέγουν ελκυστήρα οι Έλληνες παραγωγοί. Εκτός από την αντικειμενική κατηγοριοποίηση (δενδροκομικός, αμπελουργικός, ανοιχτής καλλιέργειας κ.λπ.), αν θέλουμε να κατατάξουμε σε «κατηγορίες» τους ελκυστήρες που προτιμούν οι Έλληνες παραγωγοί είναι:
● Οι ελκυστήρες που διαθέτουν τετρακίνηση (σε ποσοστό >95%).
● Οι ελκυστήρες που διαθέτουν εύχρηστα (αυτόματα ή ημιαυτόματα) κιβώτια ταχυτήτων.
● Οι ελκυστήρες που διαθέτουν μεγάλη ανυψωτική δύναμη και αυτοματισμούς στα υδραυλικά τους.
● Οι ελκυστήρες με σύγχρονες καμπίνες (ανάρτηση, κλιματισμός, βραχίονας με χειριστήριο πολλαπλών εργασιών και οθόνη δεδομένων κ.λπ.).
Τα τελευταία χρόνια, αυξάνεται το ενδιαφέρον για ελκυστήρες με εμπρόσθια υδραυλικά και δυναμοδότη, για προσαρμογή περισσότερων του ενός παρελκομένων. Επίσης, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ένα ενδιαφέρον για ελκυστήρες με εγκατάσταση για εφαρμογές γεωργίας ακριβείας. Τέλος, ανάλογα με τη φύση των αγροτικών εργασιών και τη μορφολογία των εδαφών, υπάρχει κάποιο (περιορισμένο) ενδιαφέρον για ελκυστήρες με ερπύστριες αντί για τροχούς και με εγκατάσταση ή τοποθέτηση εμπρόσθιου αρθρωτού ή τηλεσκοπικού φορτωτή (κουβάς) που είναι ιδιαίτερα χρήσιμος στην κτηνοτροφία.
Πόσο «γερασμένος» είναι ο αγροτικός εξοπλισμός στη χώρα μας;
Αποδεδειγμένα ο στόλος των γεωργικών ελκυστήρων στην Ελλάδα είναι γερασμένος. Η μέση ηλικία ξεπερνάει τα 26 έτη, ενώ πάνω από τους μισούς ελκυστήρες (53,2%) είναι ηλικίας 25-40 ετών. Μόλις το 22% είναι ηλικίας μέχρι 15 ετών. Ανάλογη είναι και η εικόνα στα παρελκόμενα.
Στην Ελλάδα, αρκετά μεγάλη είναι και η αγορά εισαγόμενων μεταχειρισμένων ελκυστήρων, των οποίων η ηλικία είναι απροσδιόριστη. Η παλαιότητα των ελκυστήρων συνεπάγεται μειωμένη παραγωγικότητα, δυσμενείς συνθήκες εργασίας, χαμηλό δείκτη ασφάλειας για τον χειριστή, υψηλό κίνδυνο πρόκλησης ατυχημάτων και επιβάρυνση της ατμόσφαιρας και του περιβάλλοντος.
