Σπορές: Άρση αγρανάπαυσης και ουκρανικό αβαντάρουν τον ηλίανθο στις προτιµήσεις των παραγωγών

γράφουν οι Μαρία Αμπατζή, Γιώργος Αργυρίου, Γιώργος Ρούστας, Γιάννης Σάρρος, Αφροδίτη Χρυσοχόου, Νικολέτα Τζώρτζη

Στρεμματική αύξηση της καλλιέργειας ηλίανθου για φέτος δείχνει η θετική ανταπόκριση των Ελλήνων παραγωγών αφενός να βάλουν ξανά πλάτη στη νέα κρίση που ταλανίζει τη χώρα, αφετέρου να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα που δίνει η Κομισιόν για καλλιέργειες σε γη υπό αγρανάπαυση χωρίς να απολεσθούν οι ενισχύσεις τους.

Εξάλλου, αυτός ήταν ο στόχος της επίσκεψης του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Γ. Γεωργαντά, στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, να παροτρύνει δηλαδή τους παραγωγούς να καλλιεργήσουν περισσότερο ηλίανθο, μαλακό σιτάρι και καλαμπόκι.

Μάλιστα, όπως αποκαλύπτουν οι αγρότες της Ορεστιάδας, ο υπουργός δεσμεύτηκε να εξετάσει τη δυνατότητα ένταξης του ηλίανθου στο καθεστώς των συνδεδεμένων ενισχύσεων και να το θέσει ως αίτημα στην Κομισιόν.

Όσον αφορά το καλαμπόκι, η εικόνα είναι διφορούμενη, καθώς σε κάποιες περιοχές οι παραγωγοί δηλώνουν ότι δεν μπορούν να σηκώνουν το κόστος της καλλιέργειας και οι περισσότεροι αναμένουν πρώτα τις επίσημες ανακοινώσεις της κυβέρνησης.

Ανταπόκριση στη Θεσσαλία

Πάντως, στη Θεσσαλία, η προσπάθεια του ΥΠΑΑΤ και οι προτεραιότητες της ΕΕ φαίνεται να αποδίδουν καρπούς. Σύμφωνα με τη ΔΑΟΚ ΠΕ Λάρισας, η δυνατότητα που αναμένεται να έχουν οι παραγωγοί να καλλιεργήσουν και τα υπό αγρανάπαυση χωράφια, χωρίς να χάσουν την ενίσχυση, λειτούργησε αποτελεσματικά κι έτσι τα καλλιεργούμενα στρέμματα με ηλίανθο, τα οποία αναμένεται να σπαρθούν περί τα τέλη του μήνα, θα αυξηθούν.

Για παράδειγμα, στο Δέλτα Πηνειού (περιοχή Τεμπών), από τα αναμενόμενα 6.000-7.000 στρέμματα, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι τελικά οι «μεγάλες κίτρινες μαργαρίτες» θα αγγίξουν τα 7.500 στρέμματα στην περιοχή. Αντίστοιχα αυξητική αναμένεται η τάση σε όλη την Περιφέρεια Θεσσαλίας.

Σύμφωνα με τον γεωπόνο Γιώργο Λαΐνα, «σίγουρα το ενδιαφέρον των παραγωγών για τον ηλίανθο φέτος είναι αυξημένο και σε αυτό βοήθησαν οι πρόσφατες πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης και της ΕΕ. Ταυτόχρονα, όμως, αυξάνονται και οι προσδοκίες των παραγωγών για τα συμβόλαια που αναμένεται να υπογράψουν με τις βιομηχανίες Agroinvest και Greenco, με τις οποίες υπάρχει χρόνια συνεργασία, ώστε η τιμή που θα καρπωθούν να ξεπεράσει τα 50 λεπτά. Παράλληλα, μία ιδέα που έχει πέσει στο τραπέζι είναι τα πρώτης ποιότητας φυτά να κατευθυνθούν από τη βιομηχανία προς ηλιέλαιο και τα δεύτερης κατηγορίας να πάνε για βιοντίζελ».

Όσο για το καλαμπόκι, από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι Θεσσαλοί παραγωγοί έσπειραν για πρώτη φορά προ ημερών, ελπίζοντας να ισχύσουν τελικά τα περί καταβολής συνδεδεμένης ενίσχυσης στο προϊόν από φέτος. Ακόμη και κάποιοι γεωπόνοι παρότρυναν τους αγρότες να καλλιεργήσουν καλαμπόκι, προκειμένου να αποφύγουν τα καλλιεργητικά έξοδα που έχει το βαμβάκι, με τα πολλά ραντίσματα για την αντιμετώπιση σκουληκιού και με την απασχόληση εργατικών χεριών για την αποφύλλωση και τη συγκομιδή.

Βάζουν στρέμματα στον Έβρο

Από τον Έβρο, όμως, ο κ. Γεωργαντάς ξεκαθάρισε για ακόμη μία φορά ότι οι Συνδεδεμένες σε μαλακό σιτάρι και καλαμπόκι πάνε από το 2023. «Ο υπουργός ανακοίνωσε Συνδεδεμένες για καλαμπόκι και μαλακό σιτάρι από την ερχόμενη χρονιά. Εμείς αιτηθήκαμε Συνδεδεμένη και για τον ηλίανθο. Θα το αξιολογήσει και θα το θέσει στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας» τόνισε, μιλώντας στην «ΥΧ», ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Δημητριακών «Η Ένωση», Λάμπρος Κουμπρίδης, στο πλαίσιο της ημερίδας που διοργάνωσε η Ένωση το πρωί της Δευτέρας, 4 Απριλίου. Μάλιστα, ο κ. Κουμπρίδης επισήμανε ότι, παρά τις ελάχιστες βροχές, η σπορά του ηλίανθου προχωράει.

Μόνο στην περιοχή της Ορεστιάδας κάθε χρόνο καλλιεργούνται περίπου 150.000 στρέμματα ηλίανθου, που αντιστοιχούν στο 20% της ελληνικής παραγωγής. Μεγάλη αύξηση εκτάσεων στο μαλακό σιτάρι αναμένει ο αντιπρόεδρος της Ενωσης, Δημήτρης Σταματίου. «Είναι καλλιέργεια που δεν παγώνει εύκολα, αποδίδει περισσότερο από το σκληρό και λόγω της Συνδεδεμένης θα αυξηθεί». Ο ίδιος θα καλλιεργήσει περισσότερο μαλακό και καλαμπόκι, αντικαθιστώντας το βαμβάκι. Τονίζει ότι λειτούργησε πολύ θετικά ο διάλογος με τον υπουργό.

Από την πλευρά του, ο κ. Γεωργαντάς προανήγγειλε μέτρα που θα αφορούν την ενίσχυση της συμβολαιακής γεωργίας, τα οποία εκ των πραγμάτων θα ευνοήσουν και τους καλλιεργητές ηλίανθου, ενώ αποκάλυψε ότι την ερχόμενη εβδομάδα έχει προγραμματιστεί συνάντηση με τον υπουργό Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, για την κατανομή στο βιοντίζελ, με τη συμμετοχή, μεταξύ άλλων, και του κ. Κουμπρίδη.

Φρένο στα σχέδια βάζει το κόστος στη Στερεά

Στη Στερεά Ελλάδα, η σπορά των ανοιξιάτικων αροτραίων καλλιεργειών έρχεται χωρίς μεγάλες μεταβολές σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Ουσιαστικά, ο προγραμματισμός ξεκίνησε από το φθινόπωρο, με την καλλιέργεια των σιτηρών. Οι εκτάσεις του καλαμποκιού δείχνουν να παραμένουν στα ίδια επίπεδα, λόγω του υψηλού κόστους άρδευσης. Οι παραγωγοί δεν έχουν πειστεί για τις προθέσεις των εταιρειών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και έτσι επιμένουν στο βαμβάκι, το οποίο απαιτεί λιγότερο νερό.

Σε ό,τι αφορά τον ηλίανθο, υπάρχει μία μικρή αύξηση, κυρίως σε μη αρδεύσιμα χωράφια. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πόρρο, παράγωγο σιτηρών από την Ελάτεια Φθιώτιδας, «τα σιτηρά έχουν καλύψει τα χωράφια. Το καλαμπόκι παραμένει σταθερό γιατί δεν μπορούν όλοι να καλύψουν τις ανάγκες του σε άρδευση». Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η δήλωση του Γιάννη Αποστόλου από το Πουρνάρι Θεσσαλιώτιδας. Όπως υποστηρίζει, δεν θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στο καλαμπόκι και στον ηλίανθο σε σύγκριση με πέρσι. «Το καλαμπόκι έχει μεγάλες απαιτήσεις και για τον ηλίανθο δεν υπάρχει χώρος στα χωράφια».

Μπορεί το βαμβάκι για τη Βοιωτία να αποτελεί βασική καλλιέργεια, όμως ένα ποσοστό των παραγωγών στρέφεται και προς την καλλιέργεια του καλαμποκιού, ειδικά όσοι έχουν τη δυνατότητα αρδευτικής κάλυψης. Ο γεωπόνος Θεόδωρος Χριστοδούλου εκτιμά ότι, σχετικά με το θέμα της αγρανάπαυσης και τις αποφάσεις του ΥΠΑΑΤ για την κάλυψη των εκτάσεων, «οι παραγωγοί θα στραφούν στην καλλιέργεια του καλαμποκιού, δεν τους ενδιαφέρει τόσο ο ηλίανθος».

Στα μεγαλύτερα υψόμετρα, όπως είναι ο Δομοκός, οι παραγωγοί δείχνουν ενδιαφέρον για τον ηλίανθο λόγω και των ιδιαίτερων κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή. Όπως μας εξηγεί ο γεωπόνος Δημήτρης Τσαρτσάλης, ο ηλίανθος αποτελεί για πολλούς αγρότες μία σταθερή καλλιέργεια εδώ και χρόνια, την οποία εναλλάσσουν συνήθως με σιτηρά. Στην παρούσα περίοδο, και λόγω των συνθηκών, πολλοί θα στραφούν σε αυτόν, ενώ τα καλαμπόκια θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα.

Στροφή στο τριφύλλι στη Δυτ. Ελλάδα

Δεν είναι λίγοι οι παραγωγοί της Δυτικής Ελλάδας που αποφάσισαν να στραφούν στην καλλιέργεια τριφυλλιού, καθώς δεν έχει μεγάλο κόστος λίπανσης και απαιτεί μικρή ποσότητα σπόρων. Σύμφωνα με τους ίδιους, είναι ορατός ο κίνδυνος να υπάρξει έλλειψη καλαμποκιού στην αγορά από τον επόμενο Δεκέμβρη.

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί, όπως τονίζει ο Δημήτρης Καλαμπόκας, από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Δοκιμίου, είναι το γεγονός ότι οι κτηνοτρόφοι θα σφάξουν πολλά ζώα από τα κοπάδια τους, γιατί δεν μπορούν πλέον να ταΐσουν.

«Το πρόβλημα ολοένα και γιγαντώνεται. Σε λίγο καιρό δεν θα υπάρχει καλαμπόκι και αυτό θα φανεί έντονα τον ερχόμενο Δεκέμβρη, κατά τη γαλακτική περίοδο. Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις βαίνουν μειούμενες κατά 20% περίπου και δεν φαίνεται με τα σημερινά δεδομένα να αλλάζει κάτι, ειδικά αν δεν υπάρξει στήριξη από την πολιτεία», συμπληρώνει.

Από την πλευρά του, ο γεωπόνος της ΕΑΣ Λεχαινών, Δημήτρης Σπηλιόπουλος, επισημαίνει στην «ΥΧ» πως η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, δεδομένου ότι αν και υπάρχει διάθεση να καλλιεργηθούν περισσότερα στρέμματα αυτό δεν είναι εφικτό, όχι μόνο λόγω του κόστους καλλιέργειας, αλλά και των προβλημάτων που υπάρχουν με τους ΤΟΕΒ και την άρδευση των καλλιεργειών.

«Η σπορά καλαμποκιού έχει ξεκινήσει στην Ηλεία και αν και παρατηρείται η τάση να μπουν παραπάνω εκτάσεις, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να γίνει, αφού η πολιτεία δεν έχει λύσει το θέμα της άρδευσης των καλλιεργειών.

Από την άλλη, τα λιπάσματα έχουν αυξηθεί κατά 100% σε σχέση με πέρυσι, για να μη μιλήσουμε για το ενεργειακό κόστος. Μπροστά σε όλη αυτή την κατάσταση, οι παραγωγοί κρατούν στάση αναμονής. Η σπορά τελειώνει σε έναν μήνα και τότε θα είναι πιο ξεκάθαρη η εικόνα των εκτάσεων που τελικά καλλιεργήθηκαν», υπογραμμίζει ο κ. Σπηλιόπουλος.