Το κλίμα στις αγορές ενέργειας και αγροτικών εμπορευμάτων ήταν ήδη… τεταμένο, προτού ακόμα αρχίσει να ξεδιπλώνεται η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία.
Μέσα στο 2021, και ιδίως στο δεύτερο μισό του, οι διεθνείς τιμές των περισσότερων σιτηρών ενισχύθηκαν από 38% έως 59%, ενώ το βαμβάκι «έγραψε» ετήσια άνοδο 50%. Την ίδια στιγμή βέβαια οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά σχεδόν 560%, ανεβάζοντας κατακόρυφα το κόστος των λιπασμάτων, αλλά και του ρεύματος.
Τα όσα μεσολάβησαν από την έναρξη του πολέμου μέχρι σήμερα έχουν αναζωπυρώσει τα σενάρια περί ενός νέου «υπερκύκλου των εμπορευμάτων» και δη των αγροτικών, τα οποία πάντως δεν είναι η πρώτη φορά που έρχονται στο προσκήνιο. Παρόμοιες εκτιμήσεις είχαν διατυπώσει ορισμένοι αναλυτές το περασμένο φθινόπωρο, αλλά και στις αρχές του 2021, εν μέσω της αισιοδοξίας που ακολούθησε την κυκλοφορία των πρώτων εμβολίων κατά του κορωνοϊού.
H Goldman Sachs ήταν ανάμεσα σε αυτούς που από τότε είχαν υποστηρίξει ότι βρισκόμαστε στην αρχή ενός μακροχρόνιου δομικού bull market στην αγορά των εμπορευμάτων, εστιάζοντας βέβαια κυρίως στα μέταλλα και στη ζήτηση που μπορεί να προκύψει γι’ αυτά, αλλά και γενικότερα για τις πρώτες ύλες από την αύξηση των κεφαλαιακών δαπανών για τους σκοπούς της «πράσινης βιομηχανικής επανάστασης».
Τώρα, η αμερικανική επενδυτική τράπεζα παραλληλίζει τη σημερινή κατάσταση με τη «Μεγάλη Ληστεία Σιτηρών» του 1973, όταν η τότε Σοβιετική Ένωση πέτυχε να αγοράσει από τις ΗΠΑ περί τους 10 εκατ. τόνους, κυρίως μαλακού σιταριού και καλαμποκιού, σε άκρως ανταγωνιστικό αντίτιμο, τη στιγμή που τα παγκόσμια αποθέματα εξαντλούνταν ταχύτατα, κάτι που δεν είχαν συνειδητοποιήσει εγκαίρως οι Αμερικανοί διαπραγματευτές. Το αποτέλεσμα ήταν οι ΗΠΑ να μείνουν με ελάχιστο στοκ και οι τιμές των τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο να αυξηθούν κατά σχεδόν 30%.
ΗΠΑ και Ν. Αμερική δεν καλύπτουν το κενό
Σήμερα φυσικά δεν υπάρχει ΕΣΣΔ, όμως η Μόσχα εμπλέκεται και πάλι στο διαφαινόμενο, κατά την Goldman Sachs, σοκ στις παγκόσμιες αγορές σιτηρών, λόγω των αναταραχών στις θαλάσσιες μεταφορές, της εκρηκτικής ανόδου των εισροών και των ανησυχιών για τις φυτεύσεις της νέας σοδειάς στην Ουκρανία.
Η τράπεζα προβλέπει ότι το ερχόμενο καλοκαίρι οι τιμές του μαλακού σιταριού στις ΗΠΑ θα κινούνται στην περιοχή των 12,5 δολ./μπούσελ, της σόγιας στα 17,5 δολ./μπούσελ και του καλαμποκιού στα 7,75 δολ./μπούσελ. Σύμφωνα με την ανάλυσή της, είναι απίθανο η απώλεια της ουκρανικής και της ρωσικής παραγωγής να αντισταθμιστεί από τις ΗΠΑ, καθώς οι εκτάσεις με σιτηρά στη χώρα ήδη αγγίζουν επίπεδα-ρεκόρ ενώ, εν μέσω των ανατιμήσεων στα εφόδια, δύσκολα θα μπορούσε κανείς να ποντάρει στην «εύκολη λύση» της αύξησης των αποδόσεων μέσω της χρήσης περισσότερων λιπασμάτων.
Ούτε όμως η Νότια Αμερική φαντάζει ικανή να καλύψει το κενό λόγω της ξηρασίας, που αναμένεται να έχει σοβαρό αντίκτυπο στις σοδειές των χωρών της περιοχής. Σύμφωνα με την AgResource, η παραγωγή καλαμποκιού αναμένεται να είναι μειωμένη κατά τουλάχιστον 15,2 εκατ. τόνους σε σύγκριση με τις αρχικές εκτιμήσεις, ενώ εκείνη της σόγιας κατά 27,2 εκατ. τόνους.
Υπό κανονικές συνθήκες, οι ΗΠΑ θα ήταν αυτές που θα επωφελούνταν από την αδυναμία των λατινοαμερικάνικων χωρών να ανταπεξέλθουν στην εξαγωγική ζήτηση, ωστόσο φέτος, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις της εταιρείας, τα δικά τους αποθέματα καλαμποκιού, σόγιας και σιταριού βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας.
Αναταράξεις στις αγορές λιπασμάτων
Όλα αυτά, τη στιγμή που η παγκόσμια ζήτηση για σιτηρά και δη για ζωοτροφές, παραμένει ζωηρή με την Κίνα σε θέση οδηγού κι ενώ η ρωσο-ουκρανική κρίση αγγίζει άμεσα και τις αγορές λιπασμάτων. Σύμφωνα με την Rabobank, η Ρωσία έχει μερίδιο 23% στην παγκόσμια αγορά αμμωνίας, 17% στο κάλιο, 14% στην αμμωνία και 10% στα φωσφορικά.
Αν και η Ουκρανία δεν συγκαταλέγεται στους σημαντικούς παίκτες του κλάδου, δεν ισχύει το ίδιο και για τη Λευκορωσία, η οποία συνεισφέρει το 13% της παγκόσμιας αγοράς καλίου αλλά, λόγω των κυρώσεων, αδυνατεί να εξάγει τόσο στην ΕΕ, όσο και στις ΗΠΑ.
