Ασύμφορη η συλλογή του βάμβακος σε αρκετές περιοχές της Θεσσαλίας

των Μαρία Αμπατζή, Γιώργου Ρούστα, Γιάννη Σάρρου

Οι λίγες βροχές που έπεσαν αυτή την εβδομάδα στον θεσσαλικό κάμπο ήταν ικανές να σταματήσουν τη συγκομιδή του βαμβακιού, που ξεκίνησε τις προηγούμενες ημέρες έστω και δειλά στις… στεγνές περιοχές, αυξάνοντας περαιτέρω τις ανησυχίες των παραγωγών για την οικονομική τους βιωσιμότητα.

Ο γεμάτος με νερό –από τις θεομηνίες Daniel και Elias– υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας, δεν μπορεί να απορροφήσει εύκολα τα νερά, με αποτέλεσμα τα χωράφια να παραμένουν λασπωμένα και οι μηχανές να αδυνατούν να μπουν για να συγκομίσουν. Σε μία όψιμη χρονιά, όπως η φετινή, κάθε βροχή που θα πέφτει θα καθυστερεί την ολοκλήρωση, μιας, έτσι κι αλλιώς, προβληματικής σεζόν, που ξεκίνησε με πολλές βροχές τον Ιούνιο, συνεχίστηκε με καύσωνα και υψηλές θερμοκρασίες τον Ιούλιο και ολοκληρώθηκε με τις καταστροφικές πλημμύρες τον Σεπτέμβριο.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Κέντρου Ταξινόμησης Βάμβακος στην Καρδίτσα, Μωχάμεντ Νταράουσε, «με μία πρώτη εκτίμηση, φέτος αναμένουμε μείωση παραγωγής στην Κεντρική Ελλάδα (Θεσσαλία, συμπεριλαμβανομένων και των 20.000 στρεμμάτων του Νομού Φθιώτιδας που συνορεύουν με Φάρσαλα – Βόλο) περίπου 70%. Ουσιαστικά, θα λείψουν από την αγορά 150.000 με 160.000 τόνοι σύσπορο βαμβάκι, το οποίο μεταφράζεται σε 50.000 τόνους εκκοκκισμένου.

Ο κ. Νταράουσε θεωρεί ότι «το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν τα χωράφια στον Νομό Καρδίτσας, όπου υπάρχουν πολλές ξένες ύλες και φερτά υλικά, όπως επίσης στην επαρχία Φαρσάλων, στα παρακάρλια και στη Φαρκαδόνα του Νομού Τρικάλων. Σε αυτές τις περιοχές, δύσκολα να συγκομίσει κάποιος, καθώς η διαδικασία είναι ασύμφορη. Ακόμη και αν καταφέρει κάποιος να μαζέψει πάνω από 150 kg, δεν νομίζω ότι συμφέρει. Δεν θα βγάλει ούτε τα έξοδα της μηχανής», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Νταράουσε και προσθέτει: «Στο υπόλοιπο 30%, που δεν χτυπήθηκε έντονα από τις θεομηνίες, οι παραγωγοί θα πληρωθούν με χαμηλές τιμές, λόγω υποβαθμισμένης ποιότητας (σ.σ. έχει χαθεί το χρώμα, έντονο φαινόμενο καραμελοποίησης)».

Έξτρα απώλειες από τους μάρτυρες

Στην επαρχία Φαρσάλων, παρατηρούνται πολύ χαμηλές παραγωγές, 200-230 κιλά, με ελάχιστες εξαιρέσεις να ξεπερνούν τα 250 κιλά, λόγω της κακοκαιρίας Daniel και μετέπειτα του Elias, που βρήκε το καρύδι ανοιχτό και εξανέμισε το βάρος. Μέχρι τώρα έχει συγκομιστεί περίπου το 25%-30% της παραγωγής. Στην πύλη τα εκκοκκιστήρια πληρώνουν από 64 λεπτά έως 64,5 λεπτά του ευρώ.

Λόγω υποβαθμισμένης ποιότητας, οι αγρότες που θα συγκομίσουν, ουσιαστικά δεν βγάζουν ούτε τα έξοδα. Όλοι οι παραγωγοί έχουν αφήσει μάρτυρες και ο ΕΛΓΑ θα πρέπει να τρέξει να κάνει την εκτιμητική διαδικασία, καθώς σε λίγες μέρες θα πρέπει να μαζευτεί και το δεύτερο χέρι. Σε μια χρονιά που είναι ήδη με χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις, όταν κάποιος έχει χωράφι 30 στρεμμάτων και το 10% έχει μείνει για μάρτυρες, προκύπτουν έξτρα απώλειες. Παράλληλα, επειδή τα χωράφια έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, θα καθυστερήσει σημαντικά η σπορά τους για τη χειμερινή σαιζόν με σιτηρά και κριθάρι.

Μονόδρομος η γενναία στήριξη της καλλιέργειας

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του προέδρου της Οργάνωσης Βάμβακος «Cotton Farsala», Αποστόλη Παπακωνσταντίνου, ο οποίος θεωρεί ότι ελάχιστοι παραγωγοί θα συγκομίσουν φέτος στην επαρχία: «Υπάρχουν τρεις κατηγορίες χωραφιών στην περιοχή μας. Τα πλημμυρισμένα, αυτά στα οποία πέρασε το νερό με ορμή και έφυγε, και τα στεγνά, που βρίσκονται κυρίως σε ορεινές περιοχές, με επικλινή εδάφη. Στην πρώτη κατηγορία, προφανώς, δεν πρόκειται να μαζευτεί ούτε κιλό. Στη δεύτερη κατηγορία, η συγκομιδή δεν πρόκειται να ξεπεράσει τα 150 με 200 κιλά. Εδώ θα πρέπει οι αρμόδιοι του ΕΛΓΑ να συμπεριλάβουν και αυτή την κατηγορία στις αποζημιώσεις. Ελπίζω και εύχομαι οι εκτιμήσεις να γίνουν από έμπειρους γεωπόνους, που θα κατανοήσουν την αδυναμία της συγκομιδής».

Ο κ. Παπακωνσταντίνου συνεχίζει, λέγοντας ότι «στην τρίτη κατηγορία, όπου υπάρχουν ελάχιστες εκτάσεις, κάποιοι που ήδη συγκόμισαν, μια και η περιοχή μας είναι πρώιμη. Μετά βίας μάζεψαν 230 με 250 κιλά, με πολύ υποβαθμισμένη ποιότητα. Φυσικά, η παράδοση στα εκκοκκιστήρια έγινε με ανοιχτή τιμή και οι προσδοκίες των συναδέλφων δεν ταυτίζονται με την τρέχουσα εμπορική τιμή». Σύμφωνα με τον κ. Παπακωνσταντίνου, «η πολιτεία θα πρέπει να στηρίξει γενναία τους βαμβακοπαραγωγούς, αλλιώς η καλλιέργεια κινδυνεύει με εγκατάλειψη. Ως Ομάδα Παραγωγών έχουμε έτοιμες προτάσεις να καταθέσουμε στους αρμόδιους. Ελπίζουμε ο ΕΛΓΑ να αποζημιώσει σωστά την απώλεια της παραγωγής.

Σχετικά με καταστροφή στο έγγειο κεφάλαιο, προτείνουμε το 70% της αποζημίωσης που προβλέπεται μέσω Κρατικής Αρωγής να δοθεί άμεσα και γρήγορα στους προμηθευτές μας, για να μπορέσουμε να πάρουμε τους σωλήνες (στάγδην άρδευση) τα ηλεκτρομοτέρ, τα τρακτέρ κ.ά. Ιδιαίτερα το πρόβλημα στη σταγόνα είναι μεγάλο. Μας έχουν πει ότι αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται ήδη σε κάποιες δράσεις και προγράμματα του ΠΑΑ. Μπορεί να ακολουθηθεί και σε εμάς. Για το υπόλοιπο 30% της ζημίας που δεν αποζημιώνεται, έχουμε έρθει σε επικοινωνία με την Τράπεζα Πειραιώς, προκειμένου να υπάρξει μία δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους για να μπορέσουμε να ορθοποδήσουμε».

Ο κ. Παπακωνσταντίνου καταλήγει, λέγοντας ότι «αυτήν τη στιγμή, στον χώρο του βαμβακιού έχει δημιουργηθεί ένα εκρηκτικό, ανησυχητικό μείγμα. Στη νέα ΚΑΠ χάνουμε την ενίσχυση της νιτρορύπανσης. Η προσεχής προκαταβολή της Ενιαίας Ενίσχυσης, φέτος θα είναι μειωμένη λόγω μη Πρασινίσματος. Αυτές οι δύο περιπτώσεις ισοδυναμούν με απώλεια 70 με 80 ευρώ το στρέμμα.

Επίσης, στη νέα ΚΑΠ δεν υπάρχει πουθενά η λέξη βαμβάκι, ούτε καν στα Οικολογικά Σχήματα. Απεναντίας σε πριμοδοτεί για να πας σε άλλες καλλιέργειες, π.χ. βίκο. Αν σκεφτεί κανείς τις προβληματικές τελευταίες χρονιές και ιδιαίτερα τη φετινή, τότε καταλαβαίνει γιατί η πολιτεία θα πρέπει να στηρίξει τη βαμβακοκαλλιέργεια, η οποία συντηρεί δεκάδες επαγγέλματα.

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ

Οι βροχοπτώσεις καθυστέρησαν ωρίμανση και συγκομιδή

Από τα 400 με 450 κιλά ανά στρέμμα που παρήγαγε κάθε χρόνο ο Θανάσης Βελέντζας, βαμβακοπαραγωγός από τον Διόνυσο Ορχομενού, φέτος καταγράφει αποδόσεις που κυμαίνονται από 200 έως 300 κιλά στρέμμα. Για τη μειωμένη αυτήν παραγωγή, ο ίδιος εκτιμά ότι δεν έγιναν σωστά τα ποτίσματα, λόγω έλλειψης νερού στην επίμαχη περίοδο της ανάπτυξης των φυτών, αλλά και τον καύσωνα που επικράτησε. «Αυτοί που είχαν δικό τους νερό και μπορούσαν να το διαχειριστούν τον χρόνο που το χρειάζονταν, δείχνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα», σημειώνει. Αναφερόμενος στην τρέχουσα συλλεκτική περίοδο, κάνει λόγο για οψίμιση της παραγωγής και χρήση αποφυλλωτικών, ώστε να βοηθηθεί η συλλογή.

«Το ξεσκέπαστο εργοστάσιο των αγροτών είναι εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες. Εμείς οι αγρότες έχουμε συμβιβαστεί με αυτές τις καταστάσεις. Το πρόβλημα αυτή την περίοδο εστιάζεται στον θεσσαλικό κάμπο, όπου οι συνάδελφοι αγρότες δεν έχουν χάσει μόνο την παραγωγή τους, αλλά και τα εργαλεία τους», καταλήγει ο κ. Βελέντζας.

Ενημέρωση μέσω sms από τα εκκοκκιστήρια

Ο Κώστας Αδάμης, βαμβακοπαραγωγός από τη Λιβαδειά, έχει κάνει όλες τις καλλιεργητικές φροντίδες, ωστόσο οι μέχρι τώρα στρεμματικές από το 30% της συλλεχθείσας έκτασης, κυμαίνονται από 350 έως 380 κιλά. Ο ίδιος το αποδίδει στις καιρικές συνθήκες, έτσι όπως αυτές επηρέασαν την παραγωγή, καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, όπως επίσης και τις τελευταίες βροχοπτώσεις που δημιούργησαν σημαντικά προβλήματα. Οι τιμές, όπως αναφέρει, κυμαίνονται στα 60 με 62 λεπτά το κιλό, σύμφωνα με την ενημέρωση από τους εκκοκκιστές, που γίνεται κάθε μέρα, μέσω sms στο τηλέφωνό τους. «Δεν γνωρίζω κάποιον από τους συναδέλφους να έχει πουλήσει την παραγωγή του. Στο σύνολό μας παραδίδουμε το προϊόν με ανοιχτή τιμή».

Συμβολαιακή σχέση έχει συνάψει ο Νίκος Αποστολόπουλος, βαμβακοπαραγωγός από τους Κομποτάδες Φθιώτιδας. Όπως αναφέρει, «έχουμε συμφωνήσει με την εταιρεία που συνεργαζόμαστε για επιπλέον 7 λεπτά από την τιμή αγοράς του προϊόντος. Φυσικά υπάρχουν και συμβατικές υποχρεώσεις, τις οποίες εμείς θα πρέπει να εφαρμόζουμε». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι αποδόσεις στην κοιλάδα του Σπερχειού κυμαίνονται από 180 έως 220 κιλά το στρέμμα.

Χαμηλές αποδόσεις αφήνει πίσω του στη Θράκη το «φαινόμενο του σεσουάρ»

Στις ποσότητες του βαμβακιού που παραδίδεται στα εκκοκκιστήρια αποτυπώνονται οι σοβαρές απώλειες στη φετινή παραγωγή της Θράκης εξαιτίας του λεγόμενου «φαινομένου σεσουάρ».

Πλην ελάχιστων γεωγραφικών περιοχών, η παραγωγή είναι φέτος μειωμένη σε ποσοστό άνω του 30%, μεταφέρει στην «ΥΧ» ο Ροδοπίτης παραγωγός, γενικός γραμματέας της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος, Νίκος Κουρκούτας, κάνοντας λόγο για μια δύσκολη παραγωγικά χρονιά. Το μόνο θετικό είναι ότι οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη συγκομιδή είναι ευνοϊκές. «Η συγκομιδή συνεχίζεται και τα νούμερα που βγαίνουν στα κιλά είναι απογοητευτικά, αλλά αναμενόμενα», αναφέρει.

Όπως ο ίδιος σημειώνει, το λεγόμενο «φαινόμενο σεσουάρ» με παρατεταμένους βοριάδες 8 μποφόρ, υψηλές θερμοκρασίες και παρατεταμένη ανομβρία εντοπίστηκε αρχικά από τον Κυριάκο Κρόκο και, στη συνέχεια, από άλλους γεωπόνους. «Τα παραπάνω συντέλεσαν στο γεγονός ότι φέτος έχουμε τόσο χαμηλή παραγωγή και αυτό φαίνεται πως είναι σημάδι της κλιματικής κρίσης, η οποία εμφανίζεται είτε με τη μορφή πλημμυρών, όπως στη Θεσσαλία, είτε με αυτό το φαινόμενο στη Θράκη». Ο κ. Κουρκούτας σημειώνει ότι οι συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην τεράστια καταστροφή που έζησε ο Έβρος με τις καταστρεπτικές πυρκαγιές.

Την ίδια στιγμή, η έλλειψη υποδομών προκαλεί σοβαρά προβλήματα στα φαινόμενα που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή. «Ο Έβρος και η Ροδόπη είμαστε ουραγοί πανελλαδικά και αν υπήρχαν επαρκείς υποδομές η ζημιά θα ήταν πολύ μικρότερη. Είναι σημαντικό να γίνει αξιοποίηση των επιφανειακών υδάτων, η οποία θα δημιουργήσει πολλαπλά οφέλη», λέει προσθέτοντας ότι τα έργα είναι περιβαλλοντικά και οικονομικά απαραίτητα, με στόχο να συγκρατήσουν τον πληθυσμό στις αγροτικές περιοχές.

Απέναντι στα φετινά προβλήματα που αντιμετωπίζει η βαμβακοκαλλιέργεια, ο κ. Κουρκούτας αναφέρει ότι η ΔΟΒ ενημέρωσε για το ζημιογόνο αίτιο διεκδικώντας μείωση του πλαφόν, ώστε να μην υπάρχουν απώλειες στην Ειδική Ενίσχυση Βάμβακος, ζητώντας να ισχύσει για όλους τους Έλληνες παραγωγούς, καθώς πολλές περιοχές αντιμετωπίζουν προβλήματα με μειωμένη παραγωγή.

Όπως ο ίδιος προσθέτει, στο τέλος Σεπτέμβρη έγινε σύγκληση μιας σύσκεψης με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων (ΓΕΩΤΕΕ, ΔΑΟΚ, ΔΠΘ) για την αποτύπωση της ζημιάς από τους αρμόδιους, «με σκοπό να αναζητηθεί το υπουργείο ένας τρόπος αποζημίωσης των αγροτών, καθώς στον ΕΛΓΑ δεν περιλαμβάνεται το παραπάνω στα ζημιογόνα αίτια. Επιπλέον, στο πλαίσιο της αλλαγής κανονισμού του ΕΛΓΑ ζητάμε να συμπεριληφθεί αυτό το ζημιογόνο αίτιο. Περιμένουμε να ολοκληρωθεί η συγκομιδή του βαμβακιού, να βγουν τα πορίσματα των δημόσιων υπηρεσιών, ώστε να κινηθούμε διεκδικητικά για τις ζημιές που έχουν υποστεί οι παραγωγοί μας».

Μέχρι 250 κιλά το στρέμμα στην Κομοτηνή

Για πολύ κακές αποδόσεις κάνει λόγο και ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Κομοτηνής, Νίκος Μποτρότσος ενώ έχει συγκομιστεί το μισό βαμβάκι στον Νομό Ροδόπης. Στα οκτώ χρόνια που ασχολείται εντατικότερα με την οικογενειακή επιχείρηση είναι η χειρότερη χρονιά. «Χωράφια με 100% εισροές, με πολλά ποτίσματα και με πολύ καλή λίπανση δεν αποδίδουν πάνω από 250 κιλά το στρέμμα, ενώ άλλες χρονιές έφταναν τα 350 με 400 κιλά. Η πτώση είναι της τάξης του 30% με 40%» περιγράφει. Προσθέτει πως στα ξηρικά χωράφια που αντιπροσωπεύουν τα μισά βαμβάκια της Ροδόπης η κατάσταση είναι πάρα πολύ άσχημη γιατί μετά τον Ιούνιο δεν έβρεξε.

Για τον Νίκο Μποτρότσο, το πρόβλημα προκλήθηκε από το συγκεκριμένο φαινόμενο, καθώς μέχρι εκείνη τη στιγμή η πορεία του φυτού έδειχνε καλή. «Από τα τέλη Ιουλίου που ξεκίνησε ο έντονος βόρειος ξηρός άνεμος και οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες διαπιστώναμε ότι το φυτό ξεραινόταν μέρα με τη μέρα και άρχισε να ρίχνει τα καρποφόρα όργανά του, για να συντηρήσει αυτά που ήταν καλύτερα σχηματισμένα». Την ίδια στιγμή, μοιράζεται την αγωνία με τους συναδέλφους του, καθώς διεκδικούν να πέσει το πλαφόν και τις επόμενες μέρες θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες.