Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η εθνική αρχή κάθε χώρας, στην περίπτωση της Ελλάδας η Γενική Γραμματεία Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, έχει τη δυνατότητα κατάθεσης πρότασης τροποποίησης του ΠΑΑ μία φορά το έτος. Ωστόσο, στην περίπτωση που οι τροποποιήσεις αυτές αλλάζουν τους ποσοτικούς στόχους ενός Προγράμματος σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%, δεν μπορούν να υπερβαίνουν συνολικά τις 3. Η αρμόδια ευρωπαϊκή αρχή αναμένεται να εγκρίνει τις τροποποιήσεις. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και με τα μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΠΑΑ, η πλειοψηφία των οποίων αποτελείται από στελέχη υπηρεσιών του δημοσίου και οργανισμών.
Ο πυρήνας
Δύο είναι ίσως οι προτάσεις τροποποίησης που ως ένα βαθμό προσδίδουν κάποια νέα χαρακτηριστικά στο ΠΑΑ. Αφενός, η προσπάθεια διεύρυνσης της συλλογικότητας στην υλοποίηση κάποιων μέτρων. Για παράδειγμα, η ανάδειξη της σπουδαιότητας των συλλογικών σχημάτων προστίθεται στα μέτρα για τα σχέδια βελτίωσης, τη μεταποίηση και εμπορία, τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και την προστασία του Περιβάλλοντος.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η μεταφορά κάποιων ορισμών, ειδικά του όρου γεωργός, από τον Κανονισμό 1307/2013. Ως γεωργός ορίζεται «το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή η ομάδα φυσικών ή νομικών προσώπων, ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος που προσδίδει το εθνικό δίκαιο στην ομάδα και τα μέλη της». Η εξίσωση ενός νομικού προσώπου με τον αγρότη και οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο μοντέλο της αγροτικής ανάπτυξης, απασχολεί επί μακρόν την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και επιστημονική κοινότητα.
Βοσκότοποι
Διευρύνεται ο ορισμός από αυτόν που ισχύει στα μέτρα του Πρώτου Πυλώνα και ως βοσκότοποι πλέον «καλούνται οι εκτάσεις που δύναται να χρησιμοποιηθούν για βόσκηση ζώων και στις οποίες αναπτύσσεται βλάστηση αυτοφυής ή μη, ποώδης, φρυγανική ή ξυλώδης με θαμνώδη ή αραιά δενδρώδη μορφή ή και μικτή, οι οποίες μπορεί να εκτείνονται και σε υδάτινα παραλίμνια ή παραποτάμια οικοσυστήματα, όπου αναπτύσσεται υδροχαρής βλάστηση». Αξίζει να τονιστεί ότι με τη ρύθμιση αυτή αίρονται πλέον πολλοί περιορισμοί βόσκησης στα υδάτινα οικοσυστήματα.
Μία δεύτερη τροποποίηση αφορά τη «Βελτίωση της περιβαλλοντικής κατάστασης βοσκήσιμων γαιών σε περιοχές που αντιμετωπίζουν κίνδυνο ερημοποίησης λόγω διάβρωσης», ως νέο γεωργο-περιβαλλοντικό μέτρο. Η πρόταση αυτή στοχεύει στη βελτίωση της κατάστασης των βοσκοτόπων σε περιοχές που απειλούνται από την ερημοποίηση λόγω διάβρωσης των εδαφών.
Σχέδια Βελτίωσης
Αναδιατυπώνεται η περιγραφή των δικαιούχων κατόχων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, που είναι τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα. Η τροποποίηση αυτή επεκτείνεται πλέον και στις ομάδες των δικαιούχων.
Συνεπώς, «στα συνεργατικά σχήματα που λειτουργούν σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία όπως αγροτικοί συνεταιρισμοί, ομάδες και οργανώσεις παραγωγών καθώς και ενώσεις οργανώσεων παραγωγών, ΚΟΙΝΣΕΠ κ.λπ.», μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη και νομικά πρόσωπα.
Μεταποίηση-εμπορία
Οι κυριότερες τροποποιήσεις αφορούν:
- Την αποσαφήνιση ή επέκταση των όσων ισχύουν για δαπάνες μελετητών διάφορων ειδικοτήτων
- Την προσθήκη της εξωστρέφειας και της ωριμότητας του επενδυτικού σχεδίου ως κριτήρια επιλογής
- Την προσθήκη της κλωστικής κάνναβης και του λιναριού στις μονάδες επεξεργασίας με τελικό προϊόν εκτός του Παραρτήματος Ι
- Προσθήκη των τομέων των αβγών, σηροτροφίας, σαλιγκαροτροφίας, ζωοτροφών, δημητριακών, ελαιούχων -εκτός ελαιοτριβείων-, ανθέων, σπόρων και πολλαπλασιαστικού υλικού, παραγωγής αιθέριων ελαίων και κοσμετολογίας, μελιού, επεξεργασίας καπνού, στις επενδύσεις μεταποίησης και εμπορίας που μπορούν να προβούν οι επαγγελματικοί αγρότες.
Η προσθήκη αυτή παρέχει τη δυνατότητα σημαντικής διεύρυνσης των εργασιών του αγρότη σε τομείς που «ανήκαν» σε μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσεις.
Νέοι Αγρότες
Προσδιορίζεται ως περίοδος πρώτης εγκατάστασης νομικού προσώπου – νέου αγρότη «η για πρώτη φορά ανάληψη της αρχηγίας, διαχείρισης και νόμιμης εκπροσώπησης σύμφωνα με τα σχετικά νομιμοποιητικά εταιρικά έγγραφα».
Ως επαρκή επαγγελματικά προσόντα των νέων συνεχίζουν να θεωρούνται οι 150 ώρες κατάρτισης, αφού μειώνονται πλέον και οι «αυξημένες» 200 ώρες που ίσχυαν για την εφαρμογή του Μέτρου 1.1.2 (μεταφορά γνώσεων και ενημέρωσης).
Το ανώτατο ποσό ενίσχυσης των δικαιούχων στις μικρές αγροτικές κοινότητες έως 5.000 κατοίκων (Μέτρο 6.2), αυξάνεται από τις 20.000 στις 24.000 ευρώ.
Βιολογικά
Στη βιολογική παραγωγή προτείνονται, εκτός των άλλων, δύο ιδιαίτερα σημαντικές τροποποιήσεις.
Καταρχήν, θεσπίζονται για πρώτη φορά ενισχύσεις για τη μετατροπή της καλλιέργειας από συμβατική σε βιολογική, σε κηπευτικά και κάποια φρούτα. Πιο συγκεκριμένα, προτείνονται η καταβολή ενίσχυσης 90 ευρώ το στρέμμα για τα ακτινίδια, συκιές, μικρόκαρπα/δάσους, αβοκάντο και ακρόδρυα, όπως αμυγδαλιές, καρυδιές, καστανιές, φουντουκιές. Επιπλέον, προτείνεται η καταβολή 60 ευρώ το στρέμμα για τον καπνό καθώς και τα φυλλώδη λαχανικά, σταυρανθή, βολβώδη, τα καρότα και τις πατάτες.
Η δεύτερη τροποποίηση, αφορά την αποσαφήνιση της διαδικασίας «διατήρησης βιολογικών πρακτικών». Με τη διαδικασία αυτή, ο βιοκαλλιεργητής που έχει ολοκληρώσει με επιτυχία το αρχικό τριετές στάδιο μετατροπής της παραγωγής σε βιολογική, ενισχύεται για να την διατηρήσει για δύο τουλάχιστον επιπλέον έτη.
Περιοχές με επιπτώσεις από την προσφυγική κρίση, νησιωτικότητα
- Προσαυξάνεται η ενίσχυση των σχεδίων βελτίωσης από το 75% στο 95% (Μ4.1)
- Προσαυξάνεται η ενίσχυση της σύστασης επιχειρήσεων μη γεωργικών δραστηριοτήτων κατά επιπλέον 4.000 ευρώ (Μ6.2), σε περιοχές που έχουν πληγεί ιδιαιτέρως από την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση
- Μείωση της ελάχιστης έκτασης δάσωσης, από το απαράδεκτα χαμηλό μέγεθος των πέντε στρεμμάτων, στα δύο.
Εξισωτική
Προτείνεται η θέσπιση της αύξησης, που έχει ήδη εξαγγελθεί, της εξισωτικής, από τα 100 στα 125 ευρώ το εκτάριο.
Πρόωρη συνταξιοδότηση
Προτείνεται η κατανομή 52 εκατ. ευρώ, για να καλυφθούν οι ανάγκες πληρωμών του 2017 των πρόωρων συντάξεων που εγκρίθηκαν στο ΠΑΑ 2007-2013. Να τονιστεί ότι για την ολοκλήρωση του μέτρου αυτού, θα απαιτηθούν, έως το 2022, άλλα 160 εκατομμύρια ευρώ περίπου.
