Ανάπτυξη και προοπτικές των ακρόδρυων στην Ελλάδα
Αν και δεν υπάρχουν ερευνητές και πολλοί εξειδικευμένοι γεωπόνοι, ώστε να υποστηρίξουν σωστά την ανάπτυξη των ακρόδρυων, μια και υπάρχει ενδιαφέρον, όλοι έγιναν ειδικοί σε μια νύχτα. Γενικά, οι απαιτήσεις των ακρόδρυων είναι συγκεκριμένες και, απ’ όσο γνωρίζω, γίνονται μεγάλες σπατάλες σε εφόδια. Όταν οι φυτεύσεις γίνονται σε εδάφη στα οποία προϋπήρχαν ευαίσθητες σε εδαφογενείς ασθένειες καλλιέργειες, έχουμε σημαντικές απώλειες φυτών.
Υπάρχει ολιγοψώνιο στους ξηρούς καρπούς και αυτοί οι διακινητές γνωρίζουν καλά τα κανάλια εισαγωγής ξηρών καρπών. Το καλό είναι ότι διεθνώς δεν υπάρχουν διαθέσιμα αμύγδαλα υψηλής ποιότητας όπως τα ελληνικά από αρδευόμενους αμυγδαλεώνες. Το κακό είναι ότι οι Έλληνες δεν συνεταιρίζονται. Μόνο μια Ομάδα Παραγωγών Κελυφωτού Φιστικιού γνωρίζω να λειτουργεί αρκετά χρόνια και καλά. Οι ομάδες μπορούν να αγοράσουν εφόδια και να διακινήσουν προϊόντα πολύ αποτελεσματικά για τα μέλη τους και σε καλύτερες αγορές. Μπορούν ακόμα να ζητήσουν τη χρήση φυτοπροστατευτικών για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια για περιορισμένο χρονικό διάστημα, μια και αυτά δεν είναι συχνά διαθέσιμα για τα ακρόδρυα. Τέλος, μπορούν να επωφεληθούν από προγράμματα της ΕΕ και να ζητήσουν βοήθεια από τον ερευνητικό κόσμο πιο αποτελεσματικά. Η δημιουργία ομάδων παραγωγών είναι μονόδρομος.
Αμυγδαλιά
Τα τελευταία χρόνια, η αμυγδαλιά επεκτείνεται σημαντικά στην Ελλάδα, αλλά και στη Μεσόγειο. Η διεθνής κατανάλωση αμυγδάλων αυξάνεται λόγω της υψηλής διατροφικής τους αξίας. Εφόσον ένας αμυγδαλεώνας έχει μια μέτρια προς υψηλή παραγωγή (3-5 κιλά ψίχα το δέντρο), έχει ένα καλό οικονομικό αποτέλεσμα. Η αμυγδαλιά κινδυνεύει από ανοιξιάτικους παγετούς σε κρύες περιοχές, που φυτεύεται συχνά σήμερα. Έχει καλή προσαρμοστικότητα, λίγα φυτοπαθολογικά προβλήματα και μεγάλες δυνατότητες με τις καινοτομίες σε ποικιλίες και υποκείμενα.
Καρυδιά
Το τελευταίο διάστημα, η καρυδιά επίσης φυτεύεται πολύ σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και το οικονομικό της αποτέλεσμα είναι συχνά καλύτερο από εκείνο της αμυγδαλιάς. Η κλιματική αλλαγή, ωστόσο, θα επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή της σε θερμότερα περιβάλλοντα, όπως πιθανώς έγινε το 2016. Όσον αφορά τα φυτοπροστατευτικά της προβλήματα, είναι συγκεκριμένα και διαχειρίσιμα για κάποιον που γνωρίζει. Το φυτωριακό υλικό είναι ένα πρόβλημα με πολλές εισαγωγές φυτών και πολλές αποτυχίες στο χωράφι.
Φουντουκιά
Όσον αφορά τη φουντουκιά, υπάρχουν δύο κατευθύνσεις. Η Τουρκία παράγει τα καλύτερα και σχεδόν όλα τα φουντούκια του κόσμου. Όμως, όταν παράγεις και διακινείς τα ακρόδρυα, οι αγοραστές απαιτούν και φουντούκια. Η φουντουκιά έχει ιδιαίτερες κλιματικές απαιτήσεις. Ίσως σύντομα να ξεριζώνουμε ακτινιδιές και να ξαναφυτεύουμε φουντουκιές. Τι κάνει η ανεξέλεγκτη απρογραμμάτιστη ανάπτυξη!
Κελυφωτό φιστίκι
Το κελυφωτό φιστίκι έχει τις καλύτερες προοπτικές, καθώς είναι υψηλής ποιότητας και παραγωγικότητας, όταν αρδεύεται και καλλιεργείται εντατικά. Έχει προβλήματα που τα γνωρίζουμε και μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε (φυτοπροστατευτικά, θρέψη), ενώ κάποια άλλα δεν μπορούμε να τα διαχειριστούμε (παρενιαυτοφορία). Οι απαιτήσεις του σε κλίμα είναι συγκεκριμένες (ξηρό περιβάλλον άνοιξη και καλοκαίρι). Καθώς έχει ανοικτό κέλυφος, έχει και συγκεκριμένες απαιτήσεις τόσο στη συγκομιδή όσο και μετασυλλεκτικά.
Καστανιά
Με άρδευση, σωστή λίπανση, διαχείριση εδάφους, φυτοπροστασία και κλάδεμα, η καστανιά αποδίδει πολύ καλά σε ορεινές περιοχές. Ωστόσο, πρόβλημα αποτελεί το πολλαπλασιαστικό υλικό. Οι ξενικές ποικιλίες δεν έχουν υψηλής γευστικής ποιότητας κάστανο για νωπή κατανάλωση. Είναι άριστες σε εμφάνιση (μαρόνιες) και για μεταποίηση. Τα επόμενα χρόνια, πρέπει να αναπτύξουμε τη μεταποίηση του κάστανου, καθώς η Ιταλία θα αυξήσει ξανά την παραγωγή της. Άριστη καλλιέργεια για κατάλληλα εδάφη ορεινών περιοχών.
Επιμέλεια – Συντονισμός: Χρήστος Διαμαντόπουλος
Γράφουν: Γιώργος Νάνος, εργ. Δενδροκομίας, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Παν/μιο Θεσσαλίας