#11 Καλλιέργεια μανιταριών: Ανάγκες και λύσεις

Τα τελευταία χρόνια, η καλλιέργεια των µανιταριών στη χώρα µας κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Αν και υστερούµε σε λευκά, εισάγοντας πολύ µεγάλες ποσότητες, κυρίως από την Πολωνία, για να καλύψουµε τις εγχώριες ανάγκες, οι προσπάθειες Ελλήνων παραγωγών αποδεικνύονται ιδιαίτερα σηµαντικές. Εξάλλου, κάθε είδος µανιταριών έχει διαφορετικές ανάγκες και απαιτεί εξειδικευµένη αντιµετώπιση, µε τη γνώση, τη συνεχή ενηµέρωση και την τεχνική υποστήριξη να αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της καλλιέργειας µανιταριών. Σε µία Ελλάδα, όπου οι καλλιεργητές προχωρούν, κυρίως, µε δικές τους δυνάµεις χωρίς διευκολύνσεις και χρηµατικές ενισχύσεις, τα µανιτάρια αποτελούν ένα πεδίο της φυτικής παραγωγής µε ευρύ ενδιαφέρον.

Aγαρικό μανιτάρι Agaricus bisporus

H καλλιέργεια των Αγαρικών (ποικιλίες λευκό, καφέ κ.λπ.) βασίζεται στην ανάπτυξη του μύκητα σε ένα ειδικά προετοιμασμένο υπόστρωμα (κομπόστ), που παρασκευάζεται από άχυρο σίτου, γύψο και κοπριά ορνίθων. Η παρασκευή του υποστρώματος είναι μία σύνθετη διαδικασία αερόβιων ζυμώσεων (composting), που διακρίνεται σε δύο κύριες φάσεις, τη φάση I (ζύμωσης) και τη φάση II (παστερίωσης – ωρίμανσης), που γίνεται σε ειδικούς θαλάμους με ακριβή ρύθμιση των συνθηκών.

Η καλλιέργεια του μανιταριού αυτού μπορεί να γίνει:

1. Σε κάθετες μονάδες (παραγωγή υποστρώματος και μανιταριών), που διαθέτουν σύγχρονο κτηριακό και μηχανολογικό εξοπλισμό (θάλαμοι καλλιέργειας από πάνελ πολυουρεθάνης), καθώς και εργαστηριακή υποδομή αναλύσεων και ποιοτικού ελέγχου. Η παραγωγική δυναμικότητα μιας τέτοιας μονάδας είναι μεγαλύτερη των 500 τόνων/έτος (απαιτείται έκταση 20-50 στρ.) και το κόστος της υπερβαίνει τα 2.000.000 ευρώ.
2. Σε δορυφορικές μονάδες (προϋποθέτει προμήθεια από κεντρική μονάδα εμβολιασμένου υποστρώματος σε μπλοκς). Η παραγωγική δυναμικότητα μιας δορυφορικής μονάδας είναι 100-200 τόνοι/έτος (απαιτείται έκταση 4-6 στρ.) και το κόστος της κυμαίνεται μεταξύ 450.000-750.000 ευρώ.

Με το σύστημα κεντρικής-δορυφορικών μονάδων συνδυάζεται η υποδομή της κεντρικής μονάδας παραγωγής του υποστρώματος (υψηλή τεχνολογία, επιστημονική παρακολούθηση, εμπειρία και γνώση της τεχνικής, οργάνωση της παραγωγής και μεταποίησης του προϊόντος) με τα πλεονεκτήματα των δορυφορικών μονάδων: χαμηλό αρχικό κόστος εγκατάστασης, μεγαλύτερη φροντίδα στην εφαρμογή της καλλιεργητικής τεχνικής και της συγκομιδής, παραγωγή προϊόντος υψηλής ποιότητας και χαμηλού κόστους.

Λόγω της υψηλής αρχικής επένδυσης που απαιτείται για τη δημιουργία κάθετης μονάδας παραγωγής Αγαρικών, η ανάπτυξη της καλλιέργειας στην Ελλάδα μπορεί να γίνει με το σύστημα κεντρικής – δορυφόρων, το οποίο με επιτυχία εφαρμόζεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Στάδια και συνθήκες

• Παρασκευή υποστρώματος (10-14 ημέρες): Άνοιγμα αχύρου, πρόβρεξη, ανάμειξη κοτίσιας κοπριάς, δημιουργία σωρού ζύμωσης, αερισμός-γυρίσματα, ανάμειξη γύψου, διαβροχή, ολοκλήρωση ζύμωσης, μεταφορά και γέμισμα του τούνελ παστερίωσης.
• Παστερίωση – ωρίμανση υποστρώματος (6-7 ημέρες): Καταστροφή των παρασίτων και ανταγωνιστών του μανιταριού με υψηλή θερμοκρασία (58-60°C, 8-12 ώρες), ωρίμανση σε ελεγχόμενες συνθήκες αερισμού-θερμοκρασίας, δημιουργία εκλεκτικού υποστρώματος απαλλαγμένου από αμμωνία.
• Σπορά – επώαση I (14 ημέρες): Εμβολιασμός με το μυκήλιο (σπόρο) του μανιταριού, γέμισμα θαλάμων, ανάπτυξη μυκηλίου στο υπόστρωμα σε ελεγχόμενες συνθήκες: θερμοκρασία κομπόστας 25-27°C, περιεκτικότητα του αέρα σε CO2 2.000-3.000 ppm και σχετική υγρασία πάνω από 90%.
• Eπικάλυψη – επώαση II (7 ημέρες): Επιχωμάτωση του υποστρώματος με επίστρωμα 4-5cm μείγματος τύρφης και ασβεστολίθου (casing), ποτίσματα (10-20 l/m2), ανάπτυξη μυκηλίου στο υλικό επικάλυψης στις ίδιες συνθήκες (25-27°C, σχ. υγρασία >90%, υψηλό CO2).
• Eπαγωγή – ανάπτυξη καρποφοριών (10 ημέρες): H καλλιέργεια δέχεται τους χειρισμούς για τον σχηματισμό των καταβολών καρποφορίας (pinning): η θερμοκρασία του αέρα μειώνεται στους 16-18°C, η περιεκτικότητα του αέρα σε CO2 κάτω από 800 ppm με την εισαγωγή φρέσκου αέρα και η σχετική υγρασία στο 85%. Oι καταβολές των μανιταριών εμφανίζονται 3-4 ημέρες μετά την αλλαγή των συνθηκών, ακολουθεί ανάπτυξη σε μέγεθος και ποτίσματα μέχρι τη συγκομιδή.
• Συγκομιδή μανιταριών (25 ημέρες): Παραγωγή μανιταριών κατά κύματα (flushes), συνήθως συλλέγονται τρία κύματα με απόδοση 50%, 30% και 10% αντίστοιχα. Οι αποδόσεις κυμαίνονται από 15-30 g/m2 καλλιεργούμενης επιφάνειας. Μετά τη συγκομιδή, ακολουθεί συσκευασία και συντήρηση των μανιταριών σε ψυγείο (0-4°C).
• Απολύμανση – άδειασμα – καθαρισμός θαλάμου παραγωγής (3 ημέρες): O θάλαμος απολυμαίνεται με ατμό (70°C, 12 ώρες), αδειάζεται και καθαρίζεται.

Υποδομές παρασκευής υποστρώματος

• Χώρος για αποθήκευση του αχύρου, της κοπριάς και του γύψου (2000μ²).
• Χώρος πρόβρεξης και ανάμειξης υλικών υποστρώματος από οπλισμένο σκυρόδεμα (1.500m2), δεξαμενή για συλλογή και ανακύκλωση του νερού διαβροχής (50m3).
• Τούνελ ζύμωσης τύπου «indoor fermentation» (15-30m x 4.0m), με τοίχους και οροφές από οπλισμένο σκυρόδεμα πάχους 25cm και τσιμεντένιο δάπεδο πάχους 30cm, στο οποίο εγκιβωτίζονται παράλληλοι σωλήνες PVC Φ160 με ακροφύσια ανά 450mm.
• Υποδομή έδρασης των τούνελ παστερίωσης από διπλό οπλισμένο τσιμεντένιο δάπεδο, το πάνω εσχαρωτό, το κάτω κεκλιμένο με μόνωση πολυουρεθάνης 5cm.
• Τούνελ παστερίωσης 60-120m2 (15-30m x 4m) από πάνελ πολυουρεθάνης πάχους 100mm, εσωτερικά με ανοξείδωτη λαμαρίνα 0,6mm με εποξική βαφή και εξωτερικά με γαλβανισμένη λαμαρίνα. Ειδικές πόρτες από πάνελ πολυουρεθάνης, μηχανικά ανοιγόμενες.
• Εξοπλισμός τούνελ παστερίωσης με μονάδες επεξεργασίας αέρα: κλιματιστική μονάδα, φυγοκεντρικούς ανεμιστήρες, ρυθμιστές στροφών, κανάλια αερισμού, φίλτρα και ηλεκτρονικό πίνακα ελέγχου με δυνατότητα σύνδεσης με H/Y.
• Κτήριο στέγασης τούνελ παστερίωσης και κλειστού χώρου σποράς. Διαστάσεις 10m x 40m. Σκελετός από ενισχυμένους χαλυβδοδοκούς και επικάλυψη με γαλβανιζέ φύλλα 0,6mm με αντιδιαβρωτική βαφή.

Θάλαμοι παραγωγής

• Θάλαμοι ελεγχόμενων συνθηκών, διαστάσεων 25-30m x 6,5m x 4,5m και εμβαδού περίπου 200m².
• Οι θάλαμοι έχουν τοιχώματα από προκατασκευασμένα πάνελ πολυουρεθάνης πάχους 80mm, με εσωτερική και εξωτερική επιφάνεια από γαλβανισμένη λαμαρίνα πάχους 0,6mm με αντιδιαβρωτική βαφή, μονωμένες πόρτες από πάνελ πολυουρεθάνης, ανοιγόμενες.
• Ακόμη, χρειάζεται στεγασμένος διάδρομος εργασιών κατά μήκος των θαλάμων και των βοηθητικών χώρων.
• Εξοπλισμός θαλάμων: ράφια αλουμινίου, πλατφόρμες συλλογής, ειδικά νάιλον δίχτυα που υποβαστάζουν το υπόστρωμα στα ράφια, φωτισμός ανθυγρού.
• Μονάδες επεξεργασίας του αέρα: κλιματιστική μονάδα, φυγοκεντρικός ανεμιστήρας, κιβώτιο μείξης και κανάλια αερισμού, περσίδες εισαγωγής και εξαγωγής του αέρα, αισθητήρια θερμοκρασίας, υγρασίας, CO2, χειροκίνητος και ηλεκτρονικός πίνακας ελέγχου των συνθηκών του περιβάλλοντος με δυνατότητα σύνδεσης με H/Y.

Πλευρωτό μανιτάρι Pleurotus ostreatus

H καλλιέργεια του μανιταριού αυτού είναι ευκολότερη, συγκρινόμενη με αυτήν του Agaricus bisporus, καθώς είναι απλούστερη η διαδικασία παρασκευής του υποστρώματος και χρειάζεται μικρότερη επένδυση για κατασκευή των θαλάμων καλλιέργειας (θερμοκηπιακού τύπου με μόνωση υαλοβάμβακα). Ωστόσο και για το μανιτάρι αυτό απαιτείται κλιματισμός των θαλάμων και ρύθμιση των περιβαλλοντικών συνθηκών (θερμοκρασία, αερισμός, φωτισμός, σχετική υγρασία κ.λπ.) καθ’ όλη την παραγωγική διαδικασία.

Η καλλιέργεια του μανιταριού πλευρώτους μπορεί να γίνει:

1. Σε κάθετες μονάδες (παραγωγή υποστρώματος και μανιταριών), που διαθέτουν σύγχρονο κτηριακό και μηχανολογικό εξοπλισμό, καθώς και εργαστηριακή υποδομή αναλύσεων και ποιοτικού ελέγχου. Η παραγωγική δυναμικότητα μιας τέτοιας μονάδας είναι μεγαλύτερη των 500 τόνων/έτος (απαιτείται έκταση 15-30 στρ.) και το κόστος της ανέρχεται σε 1.200.000-1.500.000 ευρώ περίπου.
2. Σε δορυφορικές μονάδες, που διαθέτουν χαμηλού κόστους θερμοκηπιακού ή άλλου τύπου μονωμένους και κλιματιζόμενους θαλάμους (προϋποθέτει προμήθεια από κεντρική μονάδα εμβολιασμένου υποστρώματος σε μπλοκς). Η παραγωγική δυναμικότητα μιας δορυφορικής μονάδας είναι 70-150 τόνοι/έτος (απαιτείται έκταση 4-6 στρ.) και το κόστος της κυμαίνεται μεταξύ 200.000-300.000 ευρώ, ανάλογα με τη δυναμικότητα και με το αν η ψύξη γίνεται με πάνελ δροσισμού ή με εγκαταστάσεις κλιματισμού.

Στάδια και συνθήκες καλλιέργειας

• Παρασκευή υποστρώματος (2-4 ημέρες): Τεμαχισμός και διαβροχή αχύρου, προσθήκη γύψου και πηγής αζώτου (τριφύλλι, σογιάλευρο κ.λπ.), ανάμειξη, πρόβρεξη και δημιουργία σωρού, αερισμός-γυρίσματα, με διαβροχή, μεταφορά και γέμισμα του τούνελ παστερίωσης.
• Παστερίωση υποστρώματος (2-3 ημέρες): Καταστροφή των επιβλαβών μικροβίων, εντόμων κ.ά. ανταγωνιστών του μανιταριού με υψηλή θερμοκρασία (68-72°C, 10 ώρες), ωρίμανση σε ελεγχόμενες συνθήκες αερισμού-θερμοκρασίας (50-55°C, 60 ώρες), αερισμός, μείωση θερμοκρασίας στους 25°C , δημιουργία εκλεκτικού υποστρώματος.
• Σπορά – επώαση (15-20 ημέρες): Εμβολιασμός με το μυκήλιο («σπόρο») του μανιταριού, γέμισμα σάκων, μεταφορά σε θάλαμο, ανάπτυξη μυκηλίου στο υπόστρωμα σε ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας 26-28°C, υψηλή σχετική υγρασία (90%) και περιεκτικότητα σε CO2.
• Eπαγωγή – σχηματισμός καρποφοριών (8 ημέρες): H καλλιέργεια δέχεται τους χειρισμούς για τον σχηματισμό των καταβολών: φωτισμός, η θερμοκρασία του αέρα μειώνεται στους 12-16°C, με εισαγωγή φρέσκου αέρα μειώνεται το CO2, η σχετική υγρασία ρυθμίζεται στο 92%-96%. Οι καταβολές (πολύ μικρά μανιτάρια) εμφανίζονται 5-8 ημέρες μετά την αλλαγή των συνθηκών.
• Ανάπτυξη – συγκομιδή μανιταριών (7 ημέρες): Ανάπτυξη των νεαρών καρποφοριών (σε 5-7 ημέρες) σε ελεγχόμενες συνθήκες: θερμοκρασία 14-20°C, σχ. υγρασία 85%, επιπλέον φωτισμός και αερισμός. Παραγωγή μανιταριών κατά κύματα (flushes), που απέχουν χρονικά μεταξύ τους περίπου 15 ημέρες. Συνήθως, συλλέγονται 1-3 κύματα με συνολική απόδοση που κυμαίνεται από 14%-22% του βάρους του υποστρώματος. Μετά τη συγκομιδή ακολουθεί διαλογή, συσκευασία και συντήρηση των μανιταριών σε ψυγείο (2-4°C).
• Απολύμανση – άδειασμα – καθαρισμός θαλάμου παραγωγής (2 ημέρες): O θάλαμος αδειάζεται, απολυμαίνεται και καθαρίζεται για να δεχθεί την επόμενη καλλιέργεια.

Υποδομές παρασκευής και εμβολιασμού (σποράς) υποστρώματος

• Χώρος για αποθήκευση του αχύρου και του γύψου (500-800m²).
• Χώρος πρόβρεξης, ανάμειξης υλικών και ζύμωσης υποστρώματος από οπλισμένο σκυρόδεμα (1.500m²), δεξαμενή για ανακύκλωση του νερού διαβροχής (50m³).
• Υποδομή έδρασης των τούνελ παστερίωσης από διπλό οπλισμένο τσιμεντένιο δάπεδο, το πάνω εσχαρωτό, το κάτω κεκλιμένο με μόνωση πολυουρεθάνης 5cm.
• Τούνελ παστερίωσης 60m2 (15m x 4m) από πάνελ πολυουρεθάνης πάχους 100mm, εσωτερικά με ανοξείδωτη λαμαρίνα 0,6mm με εποξική βαφή και εξωτερικά με γαλβανισμένη λαμαρίνα. Ειδικές πόρτες από πάνελ πολυουρεθάνης, μηχανικά ανοιγόμενες.
• Εξοπλισμός τούνελ παστερίωσης με μονάδες επεξεργασίας αέρα: κλιματιστική μονάδα, φυγοκεντρικούς ανεμιστήρες, ρυθμιστές στροφών, κανάλια αερισμού, φίλτρα και ηλεκτρονικό πίνακα ελέγχου με δυνατότητα σύνδεσης με H/Y.
• Απαραίτητα μηχανήματα για την παρασκευή του υποστρώματος, όπως φορτωτή, σφυρόμυλο με πλήρη διάταξη υδροκυκλώνων, αντλία ανακύκλωσης νερού διαβροχής κ.λπ.
• Κτήριο στέγασης τούνελ παστερίωσης και κλειστού χώρου σποράς. Διαστάσεις 10m x 40m. Σκελετός από ενισχυμένους χαλυβδοδοκούς και επικάλυψη με γαλβανιζέ φύλλα 0,6mm με αντιδιαβρωτική βαφή.

Θάλαμοι παραγωγής μανιταριών

• Θάλαμοι ελεγχόμενων συνθηκών, ειδικού θερμοκηπιακού τύπου τοξωτού tunnel, διαστάσεων ο καθένας 26-30m x 9m και εμβαδού 234-270m2.
• Οι θάλαμοι μπορούν να τοποθετηθούν στη σειρά ή σε δύο αντικριστές σειρές με ενδιάμεσο στεγασμένο διάδρομο εργασιών τύπου τολ.
• Ο σκελετός των θαλάμων (αποτελείται από αψίδες ανοίγματος 3m και ύψους κορυφής 3,3m) αποτελείται από γαλβανισμένους χαλύβδινους σωλήνες διάφορων διαμέτρων, π.χ. Φ60 (τόξα), Φ32 (τεγίδες).
• Η κάλυψη των θαλάμων γίνεται με ειδικό μονωτικό «σάντουιτς», που αποτελείται από έξω προς τα μέσα: (α) από εξωτερικό φύλλο πολυαιθυλενίου, πάχους 200 μm (ή διαφανή φύλλα πολυεστέρα), (β) από μονωτικό πάπλωμα υαλοβάμβακα πάχους 5-10cm ή από πολυεστερικό μονωτικό ISOTEX πάχους 7cm και (γ) από εσωτερικό φύλλο πολυαιθυλενίου.
• • Οι μετώπες (κάλυψη προσόψεων) και οι πόρτες (διαστάσεων 2m x 2,5m και 2m x 1m) κατασκευάζονται από πολυεστερικά φύλλα με μόνωση υαλοβάμβακα 5cm  ή συνήθως από πάνελ πολυουρεθάνης πάχους 4cm.

Προοπτικές ανάπτυξης επενδύοντας στη γνώση και στις συνέργειες

H παραγωγή των ελληνικών μονάδων δεν επαρκεί για να ικανοποιήσει την εγχώρια ζήτηση

Με οδηγό τη γνώση και την πίστη τους στο προϊόν, Έλληνες παραγωγοί πρωτοπορούν σήμερα στην απαιτητική καλλιέργεια των μανιταριών. Θετικό είναι το πρόσημο στην παραγωγή του πλευρώτους, που καταφέρνει να καλύψει την εγχώρια κατανάλωση, αλλά σε σχεδόν νηπιακή φάση, όσον αφορά το λευκό (Αgaricus), με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια η ελληνική αγορά να κατακλύζεται από εισαγόμενα Πολωνίας.

Μία μεγάλη προσπάθεια στην παραγωγή λευκών μανιταριών υπογράφει από την Αλεξανδρούπολη η «Μανιτάρια Βόρειας Ελλάδας», που στις 7 Δεκεμβρίου έκλεισε έναν χρόνο παραγωγής. «Είμαστε στο στάδιο που παράγουμε 20 τόνους την εβδομάδα», σημειώνει στην «ΥΧ» ο Μάκης Μπαξεβάνης, ένας εκ των τεσσάρων ιδιοκτητών και παραγωγός από το 1981. «Γύρω στον Φεβρουάριο με Μάρτιο θα πάμε στους 27 με 28 τόνους και προσανατολιζόμαστε σε μικροεπενδύσεις, ώστε να ανέβουμε στους 30 με 35 τόνους την εβδομάδα». Όπως τονίζει, ο κόσμος έχει αγκαλιάσει το ελληνικό προϊόν, παρά το γεγονός ότι έχει υψηλότερη τιμή σε σχέση με το πολωνικό. Υψηλότερη τιμή, καθώς, όπως μας εξηγεί, οι πρώτες ύλες –που χρησιμοποιούνται για να επιτευχθεί η καλλιέργεια– είναι εισαγόμενες.

Πολωνική κυριαρχία

Σύμφωνα με τους γεωπόνους – ερευνητές του Εργαστηρίου Εδώδιμων Μυκήτων του ΕΛΓΟ – Δήμητρα, δρ. Παναγιώτα Διαμαντοπούλου και δρ. Αντώνη Φιλιππούση, η παραγωγή των ελληνικών μονάδων δεν επαρκεί για να ικανοποιήσει την εγχώρια ζήτηση, η οποία διαμορφώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια στους 18.000-19.000 τόνους ετησίως, με τάσεις συγκράτησης από τους καταναλωτές, αλλά με αυξητική τάση λόγω της ολοένα και μεγαλύτερης ζήτησης από τον τουρισμό και τις τροφοδοσίες πλοίων (π.χ. κλάδος κρουαζιέρας).

Ως συνέπεια, όπως εξηγούν, πραγματοποιείται εισαγωγή περίπου 14.000-15.000 τόνων μανιταριών, κυρίως λευκών, συνήθως σε νωπή κατάσταση, αλλά και σε κονσερβοποιημένη, αποξηραμένη ή κατεψυγμένη. O κύριος όγκος των εισαγωγών μανιταριών στην Ελλάδα προέρχεται από την Πολωνία, την Ολλανδία, την Ισπανία και την Ιταλία, ενώ από τις τρίτες χώρες ξεχωρίζουν η Κίνα, η Ταϊβάν και η Τουρκία.

Μόνο από την Πολωνία, το 2015 –βάσει των στοιχείων του European Muchroom Grower’s Group–, οι εξαγωγές φρέσκων μανιταριών Agaricus από την Πολωνία στην Ελλάδα ανήλθαν σε 7.381 τόνους, με τη μέση τιμή για τον Πολωνό να διαμορφώνεται στο 1,57 ευρώ/κιλό. Σήμερα, η μέση τιμή του Έλληνα παραγωγού κυμαίνεται στα 2,30-2,35 ευρώ/κιλό.

Αυτόνομη κεντρική μονάδα

Άραγε, θα μπορούσε να κερδίσει έδαφος το ελληνικό λευκό μανιτάρι; Σύμφωνα με τον κ. Μπαξεβάνη, η λειτουργία κεντρικής μονάδας παρασκευής και διανομής πρώτης ύλης θα μπορούσε να δώσει μεγάλη ανάσα στους παραγωγούς, καθώς θα μειωνόταν σημαντικά το κόστος. «Στην Πολωνία, για παράδειγμα, λειτουργούν πέντε κεντρικές μονάδες», τονίζει. «Ο παραγωγός εκεί ξεκινάει με ένα κόστος περίπου 40 λεπτά/κιλό, ενώ εμείς με 1,10 ευρώ/κιλό. Μία τέτοια επένδυση, όμως, για να υλοποιηθεί, απαιτεί μεγάλο κόστος, όπως μας εξηγεί, και προς το παρόν, δεν υπάρχει βοήθεια από πουθενά. Σύμφωνα με τους ερευνητές του ΕΛΓΟ – Δήμητρα, η δημιουργία σύγχρονων κεντρικών μονάδων παραγωγής του υποστρώματος προϋποθέτει την υιοθέτηση μέτρων στήριξης της χρηματοδότησης από την πολιτεία, καθώς για να είναι βιώσιμη μια κεντρική-αυτοδύναμη μονάδα πρέπει να διαθέτει σύγχρονες κτηριακές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις που συνεπάγονται υψηλό κόστος επένδυσης (>2 εκατομμύρια ευρώ).

«Εμείς έχουμε στηριχθεί σε ιδία κεφάλαια και είμαστε εμείς που σκεφτόμαστε συνεχώς να καθετοποιηθεί αυτή η μονάδα και να δώσει κίνητρα και σε άλλες μικρότερες στην Ελλάδα», λέει χαρακτηριστικά.

Πλευρώτους

Από την άλλη, η παραγωγή πλευρώτους παρουσιάζει, τα τελευταία χρόνια, σημαντική άνθηση. Όπως εξηγεί ο Λευτέρης Λαχουβάρης, ένας εκ των ιδιοκτητών της «Μανιτάρια ΔΙΡΦΥΣ», της πρώτης μονάδας παραγωγής υποστρωμάτων καλλιέργειας πλευρώτους στην Ελλάδα, «αυτήν τη στιγμή, οι μονάδες παραγωγής είναι αρκετές για να καλύψουν τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς». Εκτιμάται ότι οι μονάδες παραγωγής μανιταριών πλευρώτους αριθμούν τις 80 (συμπεριλαμβάνονται μικρές και μεσαίες). Σημειώνει, ωστόσο, ότι κατά τη διάρκεια του χρόνου υπάρχουν εβδομάδες (περίοδος εορτών και καλοκαιριού), που η παραγωγή δεν επαρκεί. «Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δημιουργηθούν νέες μονάδες, αλλά ότι πρέπει να εκσυγχρονίσουμε τις ήδη υπάρχουσες. Να μπορεί, για παράδειγμα, ο παραγωγός με τα κατάλληλα κλιματιστικά μηχανήματα να ελέγχει καλύτερα την παραγωγή του».

Σύμφωνα με τον κ. Λαχουβάρη, για τις μονάδες που απευθύνονται σε δίκτυα χονδρεμπόρων ή στα σούπερ μάρκετ, η λιανική τιμή στα πλευρώτους είναι συμπιεσμένη. Η τιμή παραγωγού ξεκινάει σε αυτές τις περιπτώσεις από 2,50 έως 2,90 ευρώ/κιλό.

Στα ανερχόμενα μανιτάρια είναι η λεντινούλα (shiitake), που πρώτη έφερε το 2006 στην Ελλάδα η ΔΙΡΦΥΣ, και σήμερα, μαζί με μονάδες παραγωγής στην Κρήτη και στην Αθήνα, αποτελούν τις μεγαλύτερες στη χώρα. «Υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση από τους καταναλωτές», τονίζει ο κ. Λαχουβάρης. «Είναι ένα πολύ δυναμικό μανιτάρι, με πολλές χρήσεις». Εκτός από την κουζίνα, η λεντινούλα έχει και φαρμακευτική χρήση (συμπλήρωμα διατροφής).

Καινοτομία

Δεδομένου ότι το φρέσκο ελληνικό μανιτάρι δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικό στην ευρωπαϊκή αγορά, ο Έλληνας παραγωγός μπορεί να διαφοροποιηθεί με καινοτόμα προϊόντα. Η εταιρεία ΔΙΡΦΥΣ παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ευρώπη αποξηραμένα μανιτάρια με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D. Μάλιστα, εφαρμόζει μία πρωτοποριακή τεχνολογία ηλιακής αποξήρανσης μανιταριών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Hohenheim της Στουτγάρδης, ανοίγοντας τον δρόμο για ανταγωνιστικά προϊόντα μανιταριών στις ξένες αγορές.

Επιμέλεια-συντονισμός: Γεωργία Μπόχτη
Γράφουν: Δρ. Παναγιώτα Διαμαντοπούλου, γεωπόνος, αναπ. ερευνήτρια, Δρ. Αντώνης Φιλιππούσης, γεωπόνος, τακτικός ερευνητής, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός (ΕΛΓΟ) – Δήμητρα, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Αγροτικών Προϊόντων, Εργαστήριο Εδώδιμων Μυκήτων

-Διαφήμιση-