Ανάγκες λίπανσης των ακρόδρυων
Πριν από τη φύτευση προτείνεται μια εδαφολογική ανάλυση για τα διάφορα ανόργανα συστατικά, το pH και τη συγκέντρωση οργανικής ουσίας. Τυχόν ελλείψεις ή υψηλές απαιτήσεις σε φώσφορο (Ρ) και κάλιο (Κ) καλό είναι να καλυφθούν πριν από τη φύτευση. Οργανική ουσία, επίσης, εφαρμόζεται πολύ αποτελεσματικά μόνο πριν από τη φύτευση με ενσωμάτωση, καθώς τα επόμενα χρόνια η αναμόχλευση του εδάφους πρέπει να αποφεύγεται.
Στα παραγωγικά δέντρα, η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση είναι απαραίτητη ανά διετία και γίνεται με δειγματοληψία φύλλων στα τέλη Ιουλίου. Στην καστανιά, δεν έχουμε επίπεδα επάρκειας διεθνώς, επομένως ακόμα δεν έχει νόημα. Στη φιστικιά, η φυλλοδιαγνωστική θα πρέπει να γίνεται τη χρονιά της ακαρπίας.
Τα ακρόδρυα απαιτούν σχετικά υψηλές ποσότητες λίπανσης σε σχέση με άλλα δενδροκομικά είδη λόγω της υψηλής πρωτεΐνης στους καρπούς τους. Γενικά, είμαι αρνητικός στην εφαρμογή βασικών λιπασμάτων από το έδαφος από νωρίς τον χειμώνα. Προφανώς, το άριστο είναι σε αρδευόμενα χωράφια να προστίθενται θρεπτικά με υδρολίπανση, όταν τα φυτά τα χρειάζονται και τα ιχνοστοιχεία και ο φώσφορος να εφαρμόζονται διαφυλλικά την κατάλληλη περίοδο. Αντίθετα, στα ξηρικά χωράφια, εφαρμόζονται τα απαραίτητα στοιχεία με θειική αμμωνία, θειικό κάλιο και 11-15-15 στα τέλη χειμώνα, που οι βροχοπτώσεις στα τέλη χειμώνα και κατά την άνοιξη είναι συνήθως ικανοποιητικές. Αντίθετα, σε περιοχές με χαμηλή βροχόπτωση, προφανώς η εφαρμογή από τον Δεκέμβριο μπορεί να είναι χρησιμότερη.
Σε όλα τα είδη ακρόδρυων φαίνεται ότι η διαφυλλική εφαρμογή 2% ουρίας και βόριο και ψευδάργυρος μετά τη συγκομιδή σε ακόμα υγιή φύλλα βοηθά σημαντικά την επόμενη άνοιξη τα δέντρα να εκβλαστήσουν, να ανθίσουν και να αναπτύξουν τα καρπίδια ικανοποιητικά τις πρώτες εβδομάδες μετά την άνθιση έως τον Απρίλιο, όταν πια τα δέντρα μπορέσουν να απορροφήσουν στοιχεία από το έδαφος!
Αμυγδαλιά
Τα ώριμα δέντρα χρειάζονται το 80% του αζώτου (Ν) την άνοιξη (κυρίως για τη βλάστηση και την αρχική ανάπτυξη των καρπών) και το καλοκαίρι (κυρίως για τους καρπούς). Απαιτούνται έως 12-15 κιλά Ν το στρέμμα ετησίως. Επειδή η αμυγδαλιά καλλιεργείται συχνότατα σε αλκαλικά εδάφη, η από εδάφους εφαρμογή φωσφόρου είναι αναποτελεσματική. Ο φώσφορος πρέπει να εφαρμόζεται σε ικανές ποσότητες (20-30 κιλά το στρέμμα) πριν από τη φύτευση και διαφυλλικά στα καρποφόρα δέντρα (2-3 κιλά το στρέμμα συνολικά με δυο-τρεις ψεκασμούς την άνοιξη). Το κάλιο εφαρμόζεται σε ποσότητες παρόμοιες με το άζωτο, όταν έχουμε καλή καρποφορία.
Μόνο σε φυτείες ώριμων αμυγδαλιών με πολύ καλή παραγωγή (>10 κιλά ψίχα το δέντρο) απαιτούνται έως 1 κιλό Ν, 0,5 κιλό Ρ και 1 κιλό Κ το δέντρο ετησίως. Δηλαδή, με μέση πυκνότητα τα 30 δέντρα το στρέμμα, μόνο σε χρονιά μεγάλης παραγωγής (>10 κιλά ψίχα το δέντρο ή >300 κιλά ψίχα το στρέμμα), απαιτούνται 30 κιλά από Ν και Κ στο στρέμμα το έτος! Πολύ σημαντική είναι και η εφαρμογή ψευδαργύρου και βορίου ετησίως ή, τουλάχιστον, ανά διετία.
Καρυδιά
Θεωρείται ότι η καρυδιά έχει παρόμοιες ανάγκες σε λίπανση με την αμυγδαλιά.
Φουντουκιά
Δεν θεωρώ ότι υπάρχουν πρόσφατα χρήσιμα στοιχεία για να είμαι ικανός να προτείνω ορθολογική λίπανση.
Φιστικιά
Οι ανάγκες είναι μειωμένες σε ξηρικούς και σε χρονιά ακαρπίας φιστικεώνες. Σε ξηρικούς σε καρποφορία φιστικεώνες θα μπορούσαν να εφαρμοστούν 600 γρ. Ν, περίπου 500 γρ. Κ και 150 γρ. Ρ ανά δέντρο τον χειμώνα. Με τις επικείμενες βροχές ή αναμόχλευση για ζιζάνια τον Μάη-Ιούνη εφαρμόζονται επιπλέον >200 γρ. Κ ανά δέντρο με νιτρικό κάλιο. Σε αρδευόμενους φιστικεώνες, εφαρμόζονται στο τέλος του χειμώνα 600-700 γρ. Ν, περίπου 1 κιλό Κ και 250-350 γρ. Ρ ανά δέντρο. Από τις αρχές Ιουνίου έως τα τέλη Ιουλίου πρέπει να εφαρμοστούν ακόμα 500 γρ. Ν και 200-300 γρ. Κ με νιτρικό κάλιο και νιτρική αμμωνία ή ουρία με υδρολίπανση ανά δέντρο. Σε όλα τα καρποφορούντα δέντρα κάνω διαφυλλικούς ψεκασμούς τον Ιούνιο-Ιούλιο με πλήρη λιπάσματα πλούσια σε Ρ, Ν και Κ.
Επιμέλεια-Συντονισμός: Χρήστος Διαμαντόπουλος
Γράφουν: Γιώργος Νάνος, εργ. Δενδροκομίας, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Παν/μιο Θεσσαλίας