Τρόποι μείωσης της χρήσης αντιβιοτικών

Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση των βακτηριακών λοιμώξεων στους ανθρώπους και στα ζώα. Η ευρύτατη χρήση των αντιβιοτικών στους ανθρώπους τα τελευταία χρόνια δημιούργησε μεγάλο πρόβλημα στη δημόσια υγεία με την επικράτηση μικροβίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα τις ενδονοσοκομειακές μολύνσεις, οι οποίες θεωρούνται πλέον ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της δημόσιας υγείας.

Τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται, επίσης, σε μεγάλες ποσότητες στην κτηνοτροφία. Στη χώρα μας, δεν υπάρχουν επίσημα δεδομένα για τις ποσότητες των αντιβιοτικών που χορηγούνται στην κτηνοτροφία. Σε επίσημη καταγραφή (European Medicines Agency, 2011), η χορηγούμενη ποσότητα αντιβιοτικών στα παραγωγικά ζώα σε mg/kg βιομάζας ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Στις βόρειες χώρες, η ποσότητα σε mg ενεργής ουσίας ανά κιλό σωματικού βάρους είναι μικρότερη από 10, στην Ολλανδία 75, στην Ιταλία 300, στην Ισπανία 320 και στην Κύπρο 430, ενώ απουσιάζουν δεδομένα για τη χώρα μας.

Χρήση αντιβιοτικών

Τα αντιβιοτικά στα ζώα χρησιμοποιούνται:

  1. για τη θεραπεία των ασθενειών των παραγωγικών ζώων
  2. ως παράγοντες προφύλαξης για την πρόληψη των νοσημάτων
  3. ως παράγοντες αύξησης του σωματικού βάρους των ζώων

Μολονότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήδη από το 2006, απαγορεύτηκε η χρήση τους στην κτηνοτροφία για λόγους αύξησης του βάρους των ζώων, φαίνεται να μη μειώνεται ο συνολικός όγκος των αντιβιοτικών που καταναλώνεται από τα παραγωγικά ζώα.

Συνέπειες κατάχρησης

Οι συνέπειες του φαινομένου της κατάχρησης των αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία είναι πολύ σημαντικές μπορούν και να περιγραφούν εν συντομία ως εξής:

  1. Αδυναμία θεραπείας βακτηριακών νοσημάτων, τα οποία παλαιότερα ήταν πολύ εύκολο να καταπολεμηθούν, ενώ σήμερα απαιτούνται αντιβιοτικά τελευταίας γενιάς και σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις εκτροφές βιομηχανικού τύπου (πτηνοτροφία, χοιροτροφία), καθώς και στις μαστίτιδες των αγελάδων.
  2. Ανάπτυξη αντοχής στα παθογόνα που προκαλούν τις ζωοανθρωπονόσους και τα τροφιμογενή νοσήματα, όπως τα καμπυλοβακτηρίδια, οι σαλμονέλλες, οι σταφυλόκοκκοι και η E.coli.
  3. Ανάπτυξη αντοχής στους συμβιωτικούς μικροοργανισμούς, οι οποίοι συνυπάρχουν στο έντερο των θηλαστικών σε πολύ μεγάλους πληθυσμούς. Ολόκληρη η τροφική αλυσίδα και ιδίως τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης μολύνονται με τα συμβιωτικά βακτήρια και αποτελούν, εκτός από την επαφή, την κύρια οδό της μεταβίβασης των ανθεκτικών βακτηρίων και γονιδίων αντοχής από τα παραγωγικά ζώα στον άνθρωπο.

Χρήση αντιβιοτικών και αιγοπροβατοτροφία       

Τα καλά νέα είναι ότι το φαινόμενο της αντοχής φαίνεται να επηρεάζει ελάχιστα το σύστημα της αιγοπροβατοτροφίας στη χώρα μας. Μελέτες που καλύπτουν τα τελευταία χρόνια δείχνουν πως η χρήση αντιβιοτικών σε αυτές είναι από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι ένα δεδομένο, το οποίο αφενός πρέπει να διατηρηθεί και αφετέρου να αναδειχθεί ως μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα για το ελληνικό αιγοπρόβειο γάλα και τα ελληνικά τυροκομικά προϊόντα.

Τρόποι μείωσης των αντιβιοτικών

antibiotika-zoaΗ λύση στο πρόβλημα της αντοχής είναι μία και μοναδική. Η μείωση της χρήσης των αντιβιοτικών. Ειδικότερα, για την κτηνοτροφία, η ευθύνη των κτηνιάτρων είναι μεγάλη και η μείωση της χρήσης μπορεί να επιτευχθεί, εφόσον τηρηθούν βασικοί κανόνες όπως:

  • Τα αντιβιοτικά χορηγούνται μόνο σε συγκεκριμένα νοσήματα και μετά από τη δοκιμή ευαισθησίας, ιδίως στις εκτροφές βιομηχανικού τύπου.
  • Δεν χορηγούνται για προληπτικούς λόγους.
  • Σε μια εκτροφή πρέπει να υπάρχει εναλλαγή αντιβιοτικών, ώστε να αποφεύγεται η επιλογή ανθεκτικών βακτηρίων από το ίδιο αντιβιοτικό.
  • Καλό είναι να αποφεύγονται αντιβιοτικά, τα οποία έχουν μεγάλη σημασία στη θεραπευτική του ανθρώπου, όπως οι κινολόνες, οι κεφαλοσπορίνες τελευταίας γενεάς, καθώς και η κολιστίνη.

Ιδιαίτερα στην κτηνοτροφία η μείωση αυτή πρέπει να στηριχθεί σε δύο άξονες:

  • Ο πρώτος άξονας θα πρέπει να περιλαμβάνει τη βελτίωση και την ανάπτυξη των διαχειριστικών μεθόδων εκτροφής, σύμφωνα με τους κανόνες της υγείας και της ευζωίας των ζώων.
  • Ο δεύτερος άξονας αφορά την αντιμετώπιση των βακτηριακών νοσημάτων των ζώων με τη χρήση προληπτικών μέσων, όπως τα εμβόλια και τα αυτεμβόλια. Υπάρχουν σημαντικά ερευνητικά δεδομένα που αποδεικνύουν ότι με την εφαρμογή τους μειώθηκε κατά το ήμισυ η χορήγηση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία.

Γράφουν: Ζδράγκας Αντώνης, κτηνίατρος, ερευνητής Α’, διευθυντή Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών ΕΛΓΟ-«Δήμητρα»

-Διαφήμιση-
gaia-sense