Σε εγρήγορση και εν αναμονή της πρόσκλησης ενδιαφέροντος βρίσκονται τα μελετητικά γραφεία της Θεσσαλίας για την υποβολή δηλώσεων των ενδιαφερόμενων παραγωγών για τη Δράση 10.01.04 «Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα» του Μέτρου 10 «Γεωργοπεριβαλλοντικά και κλιματικά μέτρα» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας (ΠΑΑ) 2014-2022.
Ήδη, στις 31 Δεκεμβρίου 2021 εκδόθηκε το ΦΕΚ με όλες τις πληροφορίες για το πρόγραμμα, τη μεθοδολογία, το ύψος της ενίσχυσης ανά προϊόν και τις προϋποθέσεις για τους συμμετέχοντες.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΥΧ», το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται στη Θεσσαλία είναι έντονο, καθώς το πρόγραμμα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του αυξημένου στον κάμπο προβλήματος των νιτρικών, αλλά και επειδή φαίνεται να είναι το τελευταίο πρόγραμμα για τη νιτρορύπανση που θα τρέξει, εκτός και αν στη νέα ΚΑΠ η σχετική Δράση απορροφηθεί από τα περίφημα οικολογικά σχήματα.
Ήδη, πάντως, τα μελετητικά γραφεία μεταφέρουν στην Αθήνα την ενόχληση των παραγωγών για τη μη χρηματοδότηση άλλου αντίστοιχου προγράμματος στη νέα προγραμματική περίοδο.
Υπενθυμίζεται ότι στόχος της Δράσης είναι η μείωση της ρύπανσης του νερού τόσο από νιτρικά ιόντα, όσο και από άλλες εν δυνάμει ρυπογόνες εισροές (φωσφορικά ιόντα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα κ.λπ.). Η Δράση συνεισφέρει στην προτεραιότητα 4 «Αποκατάσταση, διατήρηση και ενίσχυση των οικοσυστημάτων που συνδέονται με τη γεωργία και τη δασοπονία» του ΠΑΑ και ειδικότερα στις Περιοχές Εστίασης:
4α) Αποκατάσταση, διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Natura 2000, και εντός των περιοχών που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα, της γεωργίας Υψηλής Φυσικής Αξίας (HNV) και της κατάστασης των ευρωπαϊκών τοπίων.
4β) Βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων.
4γ) Πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους και βελτίωση της διαχείρισης αυτού.
Το προηγούμενο πρόγραμμα
Να σημειωθεί ότι το προηγούμενο πρόγραμμα μείωσης της νιτρορύπανσης έτρεξε το 2017 και σε αυτό είχαν ενταχθεί 1.127 παραγωγοί του Νομού Λάρισας, 1.015 παραγωγοί του Νομού Καρδίτσας και 130 παραγωγοί του Νομού Μαγνησίας.
Αν και ο προϋπολογισμός της νέας Δράσης ανέρχεται στα 150 εκατομμύρια ευρώ πανελλαδικά, η χρηματοδότηση σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα θα είναι αυξημένη, αφού τα 260 εκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν στο προηγούμενο αφορούσαν τα πέντε έτη, ενώ τα 150 εκατ. τα δύο έτη 2022-2023. Δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη αν θα υπάρξει γεωγραφική κατανομή ή όχι, μια και τη Θεσσαλία την ενδιαφέρει σε μεγάλο βαθμό η συγκεκριμένη Δράση. Όπως όλα δείχνουν, το 2021 θα είναι το έτος αναφοράς και θα αφορά αρδευόμενα αγροτεμάχια.
Προϋποθέσεις και επιλέξιμοι αγρότες
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Γεωπόνων (και από τους πιο έμπειρους στο πρόγραμμα), Δημήτρη Σοφολόγη, «στη νέα δράση δεν μπορούν να συμμετέχουν όσοι χρηματοδοτήθηκαν από το προηγούμενο αντίστοιχο ισχύον πρόγραμμα της περιόδου 2018-2022, αλλά και από τα προγράμματα Βιολογικής Γεωργίας και Κομφούζιου. Ωστόσο, οι ίδιοι οι παραγωγοί μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις για άλλες εκτάσεις, που δεν είναι ενταγμένες στο ισχύον πενταετές πρόγραμμα που πιθανώς διαθέτουν.
Τα κριτήρια μοριοδότησης
Ενδιαφέρον έχουν και τα κριτήρια μοριοδότησης που λογικά θα αναφέρει η νέα πρόσκληση και εγκρίθηκαν στην τελευταία Επιτροπή Παρακολούθησης, καθώς στα δύο προϋπάρχοντα (1.1 για συνολική υπό ένταξη γεωργική γη σε υπόγεια υδατικά συστήματα με κακή ποιοτική χημική κατάσταση και 2.1 για προστατευόμενες περιοχές Νatura) προστέθηκε ένα νέο κριτήριο, το 1.2, που αφορά ποσοστό της υπό ένταξη γεωργικής γης σε υπόγεια υδατικά συστήματα με κακή ποιοτική χημική κατάσταση, σε σχέση με τη συνολική υπό ένταξη γεωργική γη.
Στο κριτήριο 1.1 η μοριοδότηση φτάνει τους 40 πόντους και στο 2.1 τους 20. Στις δύο αυτές περιπτώσεις υπάρχει όριο στα 200 στρέμματα. Στο νέο κριτήριο 1.2 η μοριοδότηση φτάνει τους 60 πόντους.
Ουσιαστικά, το νέο κριτήριο όχι μόνο δεν επηρεάζει τη φιλοσοφία της προηγούμενης μοριοδότησης του προγράμματος, αλλά δυστυχώς επιτείνει το πρόβλημα μεταξύ των δικαιούχων, καθώς δεν επιλύεται η αδικία του προηγούμενου μέτρου, στο οποίο εμφανίστηκαν παραγωγοί με μηδενικά μόρια και παραγωγοί με υψηλά μόρια, εξαιτίας των ελάχιστων κριτηρίων μοριοδότησης, προκρίνοντας ορισμένες μόνο περιοχές.
Και σε αυτό το πρόγραμμα, το βάρος θα δοθεί σε περιοχές οι οποίες αποδεδειγμένα έχουν επιβαρυνθεί με νιτρικά, όπως είναι στη Λάρισα οι πρώην καποδιστριακοί δήμοι Κιλελέρ, Νίκαιας, Κραννώνα και Φαρσάλων και στην Καρδίτσα οι δήμοι Σοφάδων και Παλαμά.
