Eνα ολοκληρωμένο οικοσύστημα τεχνολογιών ευφυούς γεωργίας, που βασίστηκε σε 33 πιλοτικά έργα σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ είναι διαθέσιμο στους αγρότες, με σκοπό να ανακαλύψουν τις διαθέσιμες τεχνολογικές λύσεις για το χωράφι τους. Τεχνολογίες που έχουν δοκιμαστεί και έχουν φέρει αποτελέσματα μπορούν να συμβάλουν στη μετάβαση και στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών πρακτικών.
Οι τεχνολογίες αυτές δημιουργήθηκαν και εφαρμόστηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου Internet of Food and Farm 2020 (IoF2020), το οποίο αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες δράσεις καινοτομίας ευφυούς γεωργίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, όσον αφορά τη χρηματοδότηση (30 εκατ. ευρώ), αλλά και το πλήθος και την έκταση των πιλοτικών.
Το πρόγραμμα, διάρκειας τεσσάρων ετών, ολοκληρώνεται στο τέλος του τρέχοντος μήνα, ωστόσο το σύνολο των τεχνικών λύσεων, καθώς και των αντίστοιχων αποτελεσμάτων που επιτεύχθηκαν στα τέσσερα χρόνια του έργου IoF2020 είναι διαθέσιμα μέσω ενός καταλόγου στο διαδίκτυο (iot-catalogue.com).
Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο Νίκος Καλατζής, υπεύθυνος Διαχείρισης Έργων στη NEUROPUBLIC, που συμμετείχε ως συντονιστής σε μία πιλοτική εφαρμογή του έργου, «μεταξύ των στόχων του έργου IoF2020 ήταν η δικτύωση περισσότερων από 85 εταίρων, αλλά και η δημιουργία ενός οικοσυστήματος που θα επιτρέψει την αυτόνομη και βιώσιμη συνέχιση των διεργασιών και μετά το επίσημο τέλος του έργου. Στο πλαίσιο του έργου, υποστηρίχθηκε η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών ευφυούς γεωργίας, όμως θεωρήθηκε εξίσου σημαντικό να αναπτυχθούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί που θα επιτρέπουν την αλληλεπίδραση μεταξύ των υπηρεσιών αυτών.
Μέσω του καταλόγου αυτού είναι δυνατόν οι ενδιαφερόμενοι χρήστες (π.χ. αγρότες, σύμβουλοι, συνεταιρισμοί) να επικοινωνήσουν με τους αντίστοιχους τεχνολογικούς παρόχους (εταιρείες τεχνολογίας, ερευνητικά κέντρα), με σκοπό τη χρήση των υπηρεσιών. Σημαντικό ρόλο για την περαιτέρω επέκταση και επαναχρησιμοποίηση των επιτυχημένων αποτελεσμάτων από ακόμα περισσότερους αγρότες έχει και το έργο Smart Agri Hubs, το οποίο μέσω των ψηφιακών κέντρων καινοτομίας επιχειρεί να εφαρμόσει σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα τις λύσεις που υλοποιήθηκαν στο IoF2020».
Τριήμερο διαδικτυακό συνέδριο
Με αφορμή, λοιπόν, την επιτυχημένη ολοκλήρωση του έργου ΙoF2020 πραγματοποιήθηκε ένα τριήμερο διαδικτυακό συνέδριο (16/3/2021 έως 19/3/2021) στο οποίο έδωσαν το παρών εκπρόσωποι από όλο αυτό το οικοσύστημα, όπως αναφέρει ο κ. Καλατζής. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, έγιναν παρουσιάσεις, εργαστήρια, επιδείξεις, συζητήσεις, καθώς και δράσεις δικτύωσης σε σχέση πάντα με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο γεωργικός τομέας στην προσπάθεια βελτιστοποίησης των εφαρμοζόμενων πρακτικών.
Όπως αναφέρουν και οι διοργανωτές, η εκδήλωση εστίασε γύρω από τρεις βασικούς θεματικούς άξονες: την τεχνολογία αιχμής για τον γεωργικό τομέα, τα συμπεράσματα και τις βέλτιστες πρακτικές που εξήχθησαν κατά την εκτέλεση του έργου ΙoF2020, οικοσυστήματα έρευνας και καινοτομίας.
Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη μέρα (16 Μαρτίου) ήταν αφιερωμένη στις τεχνολογίες αιχμής και στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν μια σειρά επιδείξεων των σημαντικότερων τεχνολογιών και υπηρεσιών που χρησιμοποιήθηκαν στις 33 περιπτώσεις χρήσης, τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν και οι αντίστοιχες λύσεις σε αυτά.
Οι εργασίες της δεύτερης ημέρας (17 Μαρτίου) επικεντρώθηκαν στα ερευνητικά αποτελέσματα που παράχθηκαν από τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης στα τέσσερα χρόνια του έργου. Μερικά από τα χρήσιμα συμπεράσματα αφορούν, για παράδειγμα, τη χρήση των τεχνολογιών Διαδικτύου των Πραγμάτων σε μεγάλη κλίμακα και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στην ανάγκη εναρμόνισης των τεχνολογιών αυτών, ώστε να είναι δυνατή η επίτευξη διαλειτουργικότητας μεταξύ ετερογενών λύσεων, καθώς και στο επίπεδο αποδοχής των τεχνολογιών αυτών από την κοινότητα των αγροτών.
Η τρίτη μέρα (18 Μαρτίου) ήταν αφιερωμένη στην κληρονομιά που αφήνει το έργο IoF2020 και οι εργασίες επικεντρώθηκαν στα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα βιώσιμο και λειτουργικό οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας, πιθανές νέες συνεργασίες, επερχόμενες ανοιχτές προσκλήσεις και προτάσεις πολιτικής βάσει των ευρημάτων του έργου.
Η ελληνική συμμετοχή και η καλλιέργεια της πατάτας
Η Ελλάδα είχε σημαντική εκπροσώπηση στο έργο τόσο μέσω του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, όσο και μέσω εταιρειών που ειδικεύονται στην ανάπτυξη τεχνολογικών λύσεων. Στην πιλοτική εφαρμογή, με τίτλο «Data-driven potato production», στο οποίο η εταιρεία ήταν συντονιστής, χρησιμοποιήθηκε το σύστημα ευφυούς γεωργίας gaiasense για την καλλιέργεια πατάτας στην Πολωνία, στην Ουκρανία και στην Κύπρο, όπως εξηγεί ο κ. Καλατζής. «Η υπηρεσία gaiasense αξιολογήθηκε με επιτυχία μέσω της χρήσης βασικών δεικτών απόδοσης που είχαν τεθεί από το έργο.
Ακριβώς λόγω των θετικών αρχικών αποτελεσμάτων εγκρίθηκε από το έργο επιπλέον χρηματοδότηση για την επέκταση των πιλοτικών εγκαταστάσεων σε επιπλέον καλλιέργειες στην Κύπρο (οινοποιήσιμα σταφύλια) και στην Ελλάδα (ντομάτα). Επιπρόσθετα, ιδιαίτερη εντύπωση έκαναν δύο παράμετροι του συστήματος gaiasense. Η πρώτη ήταν η ανθεκτικότητα των αγρομετεωρολογικών σταθμών συλλογής δεδομένων από το χωράφι και η δυνατότητά τους να λειτουργούν χωρίς την ανάγκη επιπλέον τεχνικών παρεμβάσεων σε απαιτητικές, αλλά και διαφορετικές κλιματικές συνθήκες, όπως αυτές που επικρατούν, για παράδειγμα, στην Πολωνία, στην Ουκρανία και στην Κύπρο. Το δεύτερο χαρακτηριστικό του gaiasense, για το οποίο υπήρξε ιδιαίτερη αναφορά, είναι το γεγονός ότι είναι σχεδιασμένο για μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Η προσέγγιση (Smart farming as a Service) του gaiasense όπου οι υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας παρέχονται συνδρομητικά, χωρίς όμως ο αγρότης να επωμίζεται το κόστος της τεχνολογικής επένδυσης, είναι μια πρακτική προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα του ευρωπαϊκού Νότου, όπου οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις είναι κατά κύριο λόγο μικρές και κατακερματισμένες και διαχειρίζονται από μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Τέλος, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι πιλοτικές εγκαταστάσεις στην Κύπρο και στην Πολωνία και η παροχή υπηρεσιών ευφυούς γεωργίας θα συνεχιστούν και για την καλλιεργητική περίοδο του 2021, εκτός δηλαδή των πλαισίων του χρηματοδοτούμενου ευρωπαϊκού έργου», καταλήγει.
