του Ιωάννη Πασιά, Δρ. Χημείας ΕΚΠΑ, τεχνικού υπευθύνου στο Γενικό Χημείο Έρευνας και Αναλύσεων «Πασιάς-Ραπτοπούλου»
Η σύσταση του εδάφους αποτελεί σημαντική παράμετρο για την επιτυχή εγκατάσταση οπωρώνα. Η κακή επιλογή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές τροφοπενίες και σε μη ικανοποιητική ανάπτυξη των δέντρων. Σε ποιες παραμέτρους, όμως, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση;
1. pH εδάφους: Για τα περισσότερα οπωροφόρα δέντρα, το βέλτιστο pH ορίζεται από 6 έως 7,5. Υψηλότερες τιμές pH θα οδηγήσουν σε σοβαρή αδυναμία του δέντρου να απορροφήσει φώσφορο, βόριο, σίδηρο και ψευδάργυρο και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τις σημαντικές διαφυλλικές παρεμβάσεις και σε μειωμένες παραγωγές. Επίσης, η μεγάλη χρήση λιπασμάτων θα οδηγήσει και σε αυξημένα έξοδα στον παραγωγό, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του κέρδους. Αν η τιμή pH είναι <5,5, συστήνεται η προσθήκη εδαφοβελτιωτικών, όπως ασβέστη ή ατταπουλγίτη.
2. Μηχανική σύσταση εδάφους: Ο άργιλος σε έναν οπωρώνα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 40%, με βέλτιστη περιοχή από 20%-30%. Όταν, όμως, μειώνεται ο άργιλος, είναι θεμιτή η αύξηση της ιλύος. Για τον λόγο αυτόν, συστήνεται ιδιαίτερα η συγκεκριμένη καλλιέργεια σε περιοχές που γειτνιάζουν με ποτάμια και λίμνες. Η ιδανική σύσταση εδάφους είναι η περιεκτικότητα με 50% άμμο, 25% άργιλο και 25% ιλύ.
3. Οργανική ουσία: Ιδιαίτερα κατά το στάδιο της εγκατάστασης του οπωρώνα, η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία πρέπει να υπερβαίνει το 2,5% κ.β. Για τον λόγο αυτόν, για τα συνήθη ελληνικά εδάφη, όπου η οργανική ουσία κυμαίνεται μεταξύ 0,8-2% κ.β., συστήνεται η προσθήκη περίπου 300-500 kg/στρέμμα καλά χωνεμένης κοπριάς. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην κοπριά, ώστε να μην έχει πολύ χαμηλό pH, ενώ θα πρέπει να είναι εγκεκριμένη, ώστε να μην προκαλέσει προβλήματα εμφάνισης μύκητα στο έδαφος που ειδικά για τα νέα δέντρα θα ήταν καταστροφικός.
4. Περιεκτικότητα ανθρακικού ασβεστίου και ολικού ενεργού ανθρακικού ασβεστίου: Το ανθρακικό ασβέστιο αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη των δέντρων, ενώ ιδιαίτερα το ενεργό ανθρακικό ασβέστιο είναι υπεύθυνο για την εμφάνιση χλωρώσεων σε μη ανθεκτικά φυτά. Ιδανικά η περιεκτικότητα ολικού ανθρακικού ασβεστίου θα πρέπει να είναι <10% κ.β., ενώ η αντίστοιχη ενεργού ανθρακικού ασβεστίου <5% κ.β. Η περιεκτικότητα διαφέρει ανάλογα με το είδος δεντροκαλλιέργειας.
5. Αλατότητα εδάφους: Μέτρο της αλατότητας αποτελεί η αγωγιμότητα. Γενικά, η εγκατάσταση οπωρώνα μπορεί να γίνει σε διάφορα εδάφη, αλλά η υψηλή αλατότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα λόγω είτε απευθείας δηλητηρίασης από ιόντα χλωρίου και νατρίου είτε από έλλειψη οξυγόνου. Γενικά, σε εδάφη με υψηλή αλατότητα (Αγωγιμότητα>2.5 mS/cm σε πάστα κορεσμού), πρέπει να αποφεύγεται η εγκατάσταση οπωρώνα.
6. Περιεκτικότητα σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο: Ιδανικά, σε μία νέα εγκατάσταση θα πρέπει το έδαφος να περιέχει τουλάχιστον 25 μονάδες αζώτου, 15 μονάδες φωσφόρου και 50 μονάδες καλίου (όπου μονάδες kg/στρέμμα). Επειδή τα ελληνικά εδάφη γενικά είναι πλούσια σε κάλιο και φτωχά σε φώσφορο, θα πρέπει η εδαφολογική ανάλυση να προηγηθεί της λίπανσης, καθώς περίσσεια καλίου μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στη θρέψη των δενδρυλλίων με φώσφορο. Ιδανικά, προτείνεται λίπανση με φώσφορο σε διαφορετική περίοδο από το άζωτο και το κάλιο.
7. Ανάλυση νερού: Πολλή προσοχή πρέπει να δοθεί και στην αλατότητα του νερού και στην περιεκτικότητα σε νιτρικά και όξινα ανθρακικά. Γενικά, το νερό πρέπει να έχει αγωγιμότητα μικρότερη από 0,5 mS/cm, ενώ σε αντίθετη περίπτωση συστήνεται η άρδευση με μειωμένες ροές και κατά τη διάρκεια της νύχτας.
