Η περιοχή της Μάκρης, δίπλα στην Αλεξανδρούπολη, είναι το βορειότερο (μαζί με την Ροδόπη) σημείο ελαιοκαλλιέργειας στην Ελλάδα. Παράγει ελαιόλαδο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά υψηλής ποιότητας, που σαρώνει τα βραβεία. Ότι επιπλέον βρίσκεται «μία ανάσα» από τα σύνορα του Έβρου, θα έπρεπε κανονικά να έχει συγκινήσει την αθηναϊκή κεντρική γραφειοκρατία για έναν παραπάνω λόγο. Κι όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, όπως μας περιέγραψαν οι άνθρωποι που υπερήφανα και σεμνά συνεχίζουν την παράδοση των προηγούμενων γενιών.
Η τοπική ποικιλία της Μάκρης είναι μοναδική στην Ελλάδα, αποτελώντας και ένα θησαυρό βιοποικιλότητας. Προς επιστημονική διερεύνηση είναι οι ομοιότητες και διαφορές με την ποικιλία της Μαρώνειας, που καλλιεργείται κυρίως στη γειτονική Ροδόπη. Όπως μας λέει η κα Νίκη Κελίδη, της οικογενειακής επιχείρησης ΚΥΚΛΩΠΑΣ, πρόκειται για δέντρα αιωνόβια, έως 2.500 ετών, που όταν τα βλέπεις σε πιάνει ρίγος και σε οδηγούν να τα σέβεσαι και να τα καλλιεργείς σωστά.
Παραδοσιακά, εφαρμόζονται άριστες καλλιεργητικές πρακτικές. Τα δέντρα είναι κανονικά φυτεμένα, σε αραιές αποστάσεις λόγω της μεγάλης κόμης τους. Το ομαλό, επίπεδο έδαφος διευκολύνει τη συγκομιδή. Η οικογένεια Κελίδη χρησιμοποιεί δονητές, οι οποίοι δεν προκαλούν ζημιά στα δέντρα και δεν πληγώνουν τον ελαιόκαρπο. Η μεταφορά γίνεται στο ελαιοτριβείο αυθημερόν με τελάρα, ενώ στο παρελθόν γινόταν με κοφίνια.
Οι παραγωγοί εκτελούν οι ίδιοι τις εργασίες λίπανσης, κλαδέματος, οργώματος, φυτοπροστασίας, ακόμη και δακοκτονίας. Η μόνη αμειβόμενη ξένη εργασία είναι η συγκομιδή από εποχιακούς εργάτες (κυρίως μουσουλμάνους) της περιοχής ή μετακινούμενους από τη Βουλγαρία.
Ξεχωρίζει η πρώιμη παραγωγή αγουρέλαιου που δεν έχει την ανεπιθύμητη πικράδα
Λόγω της ιδιαιτερότητας της ποικιλίας και των καλών καλλιεργητικών πρακτικών κυριαρχεί η πρώιμη παραγωγή αγουρέλαιου. Αυτό που αληθινά ξεχωρίζει είναι ότι δεν έχει την ανεπιθύμητη πικράδα άλλων αγουρέλαιων. Η χημικός Έφη Χριστοπούλου, που εισήγαγε την επιστήμη της γευσιγνωσίας στην Ελλάδα, μας λέει σχετικά: «Πρόκειται για ελαιόλαδο με εξαιρετικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, μέτρια προς έντονη ένταση του φρουτώδους και πολυπλοκότητα αρωμάτων. Ανιχνεύεται η οσμή και η αίσθηση πικραμύγδαλου και βοτάνων, που προσδίδουν εξαιρετικά ευχάριστη αίσθηση. Οι άλλες θετικές ιδιότητες του πικρού και του πικάντικου έχουν καλή ισορροπία μεταξύ τους, με το δεύτερο συνήθως να υπερτερεί. Συνολικά πρόκειται για ένα ελαιόλαδο απαράμιλλης οσφραντικής αίσθησης, απαλό στον ουρανίσκο και στην επίγευση, που αφήνει μια ευχάριστη αίσθηση φρεσκάδας».
Επειδή η ποικιλία είναι μεσόκαρπη (3-6 gr) παράγει και επιτραπέζιες ελιές.
Οι ΟΕΦ και το ΠΟΠ
Πόσο απέχει η Αλεξανδρούπολη από την Αθήνα; Με το αεροπλάνο 45΄ αλλά από την πολιτική του ΥΠΑΑΤ; Τα προγράμματα Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ) αποτελούν το μόνο εργαλείο άσκησης εθνικής ελαϊκής πολιτικής. Στον Τύπο καταγγέλθηκε ότι η φετινή κατανομή των 46 εκατ. από το ΥΠΑΑΤ ήταν η χειρότερη της τελευταίας 15ετίας. «Φωτογραφήθηκαν» οι ευθύνες προσώπων του Υπουργείου, που όμως δεν απάντησαν.
Ο αγροτικός συνεταιρισμός της Μάκρης-Σαμοθράκης, ενώ αρχικά είχε εγκριθεί και είχε κατανεμηθεί ποσό 520.000 ευρώ (με κατατεθειμένες εγγυητικές επιστολές), τελικά απεντάχθηκε. Αν αληθεύουν οι καταγγελίες και το ρεπορτάζ, τότε μάλλον ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης θα έπρεπε να ενδιαφερθεί για το τι ακριβώς συνέβη φέτος. Εκτός αν ευσταθεί ο χαρακτηρισμός «μαϊμούδες», που απαξιωτικά απηύθυνε διευθυντικό στέλεχος του 6ου της Αχαρνών 2.
Η δεύτερη περίπτωση είναι εκείνη του φακέλου κατοχύρωσης ως Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Ακόμη και αν πάσχει από κάποιες ελλείψεις, θα άξιζε τον κόπο η υπηρεσία του υπουργείου -όπως ο γεωπόνος δημόσιος υπάλληλος πρέπει να βρίσκεται στο πλευρό του αγρότη- να πάρει η ίδια την πρωτοβουλία ώστε ο φάκελος να ολοκληρωθεί και να εγκριθεί. Ας φυσήξει λίγο και στην Πλ. Βάθης ο άνεμος της παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Βασίλης Ζαμπούνης
