Ως εικόνα από το κοντινό μέλλον και προπομπό παρόμοιων πρωτοβουλιών, ακόμα και από εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες, προσεγγίζουν παράγοντες του κλάδου το μπόνους βιωσιμότητας που ανακοίνωσε πρόσφατα η Arla, με το οποίο επιβραβεύονται με αυξημένη τιμή όσοι κτηνοτρόφοι υιοθετούν πρακτικές μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των εκμεταλλεύσεών τους.
Στην ουσία, πέρα από τα λιπαρά, τις πρωτεΐνες και τις υπόλοιπες ποιοτικές προδιαγραφές του εισκομιζόμενου γάλακτος, ο δανέζικος συνεταιριστικός κολοσσός εισάγει ακόμα μια μεταβλητή στην εξίσωση της διαμόρφωσης των τιμολογίων, αυτήν της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Σε πρώτη φάση τουλάχιστον, η συμμετοχή στο «Sustainability Incentive», όπως ονομάζει η Arla την πρωτοβουλία της, θα είναι εθελοντική, το δε πριμ που θα λαμβάνουν οι παραγωγοί θα υπολογίζεται βάσει των πόντων που θα συγκεντρώνουν από ένα σύστημα βαθμολόγησης, το οποίο θα αξιολογεί συνολικά 19 παραμέτρους, ομαδοποιημένες σε έξι κατηγορίες.
Κάθε κτηνοτρόφος θα μπορεί να συγκεντρώσει έως και 80 πόντους, οι οποίοι «μεταφράζονται» σε 2,4 λεπτά/κιλό έξτρα στην τιμή παραγωγού. Μελλοντικά, στο σύστημα θα προστεθούν ακόμα 20 πόντοι, ανεβάζοντας αντίστοιχα το μέγιστο μπόνους στα 3 λεπτά/κιλό.
Οι «Big 5» που δίνουν υψηλό σκορ
Από τις 19 παραμέτρους που λαμβάνονται υπόψη, πέντε θεωρούνται βαρύνουσας σημασίας και «δίνουν» τους περισσότερους πόντους. Πρόκειται για την αποδοτικότητα των ζωοτροφών, τη χρήση λιπασμάτων και γης, την αποδοτικότητα των πρωτεϊνών και την υγεία των ζώων. Από αυτές τις «Βig 5», όπως τις αποκαλεί η Arla, που συγκροτούν την πρώτη κατηγορία, οι παραγωγοί μπορούν να αντλήσουν έως και 49 πόντους. Οι υπόλοιπες κατηγορίες παραμέτρων που λαμβάνονται υπόψη αφορούν τις περιβαλλοντικά βιώσιμες ζωοτροφές (11 πόντοι), τη βιοποικιλότητα, σε συνδυασμό με το αποτύπωμα άνθρακα (8 πόντοι), τη διαχείριση των βοσκότοπων (6 πόντοι), τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (5 πόντοι) και τη δημιουργία/χτίσιμο γνώσης (1 πόντος).
Βασική προϋπόθεση για να συμμετάσχει κάποιος στο πρόγραμμα ανταμοιβής είναι να έχει εγγραφεί και να παρέχει δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα «Climate Checks» της Arla, η οποία, μεταξύ άλλων, συγκεντρώνει στοιχεία για τον αριθμό των ζώων κάθε εκμετάλλευσης, την παραγωγή ζωοτροφών και την κατανάλωση ενέργειας. Σημειωτέον εδώ ότι με την εγγραφή του στην πλατφόρμα, κάθε παραγωγός κερδίζει ούτως ή άλλως 1 λεπτό, το οποίο προστίθεται στην τιμή και στα τυχόν πριμ/μπόνους που λαμβάνει.
Έξτρα 26.000 ευρώ για κάθε φάρμα
Βέβαια, σύμφωνα με την Arla, το 95% των κτηνοτρόφων της είναι ήδη «συνδεδεμένοι» με την πλατφόρμα, γεγονός που τους καθιστά αυτόματα επιλέξιμους για το Sustainability Incentive. Η οργάνωση εκτιμά ότι τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του προγράμματος θα χορηγηθούν συνολικά 270 εκατ. ευρώ, με τους παραγωγούς να «σκοράρουν» κατά μέσο όρο 39 πόντους, εισπράττοντας έξτρα 2,17 λεπτά/κιλό. Για μια μέση φάρμα που παράγει 1,2 εκατ. κιλά γάλα τον χρόνο, αυτό μεταφράζεται σε ένα επιπλέον εισόδημα της τάξης των 26.000 ευρώ, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο στις δύσκολες εποχές που διανύουμε.
Η πρώτη καταβολή του μπόνους θα πραγματοποιηθεί τον Αύγουστο του 2023, με την πληρωμή του γάλακτος που θα έχει παραδοθεί τον Ιούλιο και το ποσό θα υπολογιστεί βάσει των δεδομένων που θα καταχωρίσουν φέτος στην πλατφόρμα Climate Checks οι παραγωγοί, αλλά και τυχόν συμπληρωματικών εγγράφων που θα παράσχουν οι ίδιοι.
Για τη συνεταιριστική οργάνωση, το μπόνους βιωσιμότητας θεωρείται κομβικό, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του στρατηγικού προγράμματος Scope 3 που έχει καταρτίσει και το οποίο, μεταξύ άλλων, προβλέπει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% ανά τόνο εισκομιζόμενου γάλακτος μέχρι το 2030. Με τα δεδομένα, ωστόσο, που φέρνουν η «Πράσινη Συμφωνία» και η νέα ΚΑΠ, θα πρέπει να αναμένουμε αντίστοιχες πρωτοβουλίες και από άλλες γαλακτοβιομηχανίες το επόμενο διάστημα.
