Πολλοί ονειρεύονται να εκλεγούν στη Βουλή, λίγοι τα καταφέρνουν. Μερικοί διατηρούν για χρόνια τη βουλευτική τους ιδιότητα. Άλλοι καταφέρνουν να κερδίσουν υπουργικό θώκο, άλλοι φτάνουν ακόμη πιο ψηλά, και άλλοι μπορούν να υπερηφανεύονται ότι έχουν… κληρονομήσει στασίδι στη Βουλή από τους προγόνους τους.
«Οι Φυλές του Ελληνικού Κοινοβουλίου», άτυπες ή τυπικές, προερχόμενες μέσα από την εκπαίδευση, τον κομματικό σωλήνα, τις κοινωνικές εκδηλώσεις, την επαγγελματική δραστηριότητα, τον χώρο της αυτοδιοίκησης ή τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, είναι σημαντικές. Διαδραματίζουν ρόλο στις ψηφοφορίες και στη βελτίωση –ή όχι–, της νομοθεσίας: Φύλο, ηλικία, επάγγελμα, ενδιαφέροντα, ανταγωνισμοί, πολιτικές φιλίες, εντοπιότητα, τζάκια, παρασκήνιο. Όλα παίζουν τον ρόλο τους, όχι μόνο στις πολιτικές θέσεις, αλλά και στο νομοθετικό έργο.
Οι παρέες και οι ταμπέλες
Το καφενείο, το εντευκτήριο, το εστιατόριο της Βουλής αλλά και οι κοινοβουλευτικές επιτροπές, είναι το σημείο αναφοράς των Φυλών που νομοθετούν. Οι «Γιατροί», οι «Καπνιστές», οι «Αστοί», οι «Βορειοελλαδίτες», οι «Αγροτικοί», οι «Νησιώτες», οι «Οικολόγοι». Οι «Δημοσιογράφοι», οι «Δικηγόροι», οι «Μηχανικοί», οι «Πανεπιστημιακοί», οι «Τριαντάρηδες», οι «Συριζαίοι», οι «Καραμανλικοί», οι «Μητσοτακικοί», οι «Σαμαρικοί», οι «Εκσυγχρονιστές», οι «Πασοκτζήδες», οι «Κουκουέδες», οι «Συνδικαλιστές», οι «Οικονομικάριοι», αλλά και οι «Χρυσαυγίτες» κ.ά., συνθέτουν το πολύμορφο παζλ της Βουλής.
Το κτήριο της Βουλής αποτελεί μια δυναμική απεικόνιση της ελληνικής κοινωνίας, που περιλαμβάνει ταυτόχρονα διοικητικούς υπαλλήλους, αστυνομικούς, τεχνικούς, κοινοβουλευτικούς συντάκτες, νηπιαγωγούς, βιβλιοθηκάριους, τραπεζίτες, κηπουρούς, υπαλλήλους των ΕΛΤΑ, μάγειρες, σερβιτόρους, καθαρίστριες, ακόμη και αστυνομικούς σκύλους.
Οι Φυλές των βουλευτών αλλάζουν και μετασχηματίζονται, όπως και τα κόμματα, όταν υπάρξουν κοινωνικές ή πολιτικές αλλαγές και συγκρούσεις: Μνημόνια, νομοσχέδια, ανεξαρτητοποιήσεις, μετεγγραφές, τροπολογίες, εξεταστικές επιτροπές, σκάνδαλα, και νέοι πόλοι σχηματίζονται από πρώην και νυν συντρόφους.
Οι παλιές Φυλές
Το γεγονός αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο, λένε κοινοβουλευτικές πηγές. «Αστοί» και «πληβείοι», «οπλαρχηγοί» και «λόγιοι» σχημάτιζαν τις παλαιές Φυλές του ελληνικού κοινοβουλίου. Ψηφιοποιημένα έγγραφα, πίνακες πρωθυπουργών και Προέδρων της Βουλής της χώρας στο εντευκτήριο ή στον 2ο όροφο του κτηρίου της Βουλής, αντανακλούν την κοινωνική διαστρωμάτωση. Τα «τζάκια», λένε, δεν είναι τωρινό φαινόμενο, αλλά φανερώνονται από τα ίδια επώνυμα σε διαφορετικές εποχές (π.χ. Δηλιγιάννης) και διάφορες συγγένειες (π.χ. ο Κολοκοτρώνης ήταν συμπέθερος με τη Μπουμπουλίνα). Φουστανελάδες ή αστοί με φράκο αποκαλύπτουν «αστούς» και «λαϊκούς» μιας άλλης εποχής.
Ενώ, όμως, εντάσσονται σταδιακά ολοένα και περισσότερες αγροτικές περιοχές στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, η αγροτική κοινοβουλευτική εκπροσώπηση παραμένει περιορισμένου βεληνεκούς. Σύντομη λ.χ. ήταν η πορεία του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος, με ιδρυτή τον Σπύρο Χασιώτη, το 1922. Στις εκλογές του 1923 κέρδισε 4 έδρες αλλά σύντομα, εξαιτίας εσωτερικών συγκρούσεων, διαλύθηκε. Ο Σπύρος Χασιώτης, καθηγητής της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών και συγγραφέας γεωπονικών συγγραμμάτων, εκλέχθηκε βουλευτής Ιωαννίνων και γερουσιαστής, ενώ διετέλεσε και Γενικός Επιθεωρητής του υπουργείου Γεωργίας. Το 1930, με την ίδια επωνυμία (Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος), δημιουργείται νέο κόμμα από τον Ι. Σοφιανόπουλο, ενώ αγροτικά κόμματα θα υπάρξουν και στη συνέχεια, όπως το Αγροτικόν και Εργατικόν Κόμμα. Κεντρικό ρόλο θα παίξουν και οι Μικρασιάτες και οι Πόντιοι πολιτικοί στη διεκδίκηση αγροτικών ζητημάτων κατά τον Μεσοπόλεμο, αλλά και γενικότερα μέχρι σήμερα. Ιστορικοί αναλυτές εκτιμούν ότι το σταφιδικό ζήτημα έπαιξε πολύ πιο σημαντικό ρόλο στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας απ’ ό,τι οι μεγάλες απεργίες των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη.
Μετά την εκλογή της πρώτη Ελληνίδας βουλευτή, Ελένης Σκούρα, το Κοινοβούλιο σταδιακά εμπλουτίστηκε με γυναικείο άρωμα. Παρότι η νέα γενιά πολιτικών θεωρείται πιο ομογενοποιημένη ενδυματολογικά, παλιοί δεξιοί ή και αριστεροί σύντροφοι ξεχωρίζουν μέχρι σήμερα από τον τρόπο ένδυσης. Πηγές εξηγούν πως αυτό φανερώνει ή υποκρύπτει την απόσταση που χωρίζει τον πολιτικό από τον μέσο Έλληνα πολίτη και συνδέεται με την πολιτική φιλοσοφία και πρακτική.
Οι «Αγρότες» της Βουλής
Από τη ρεντικότα και το παπιγιόν –ή από τη φουστανέλα και τα παράσημα στον αγώνα–, περάσαμε στο κοστούμι και τη γραβάτα (αντί για ζιβάγκο) κι από εκεί στο σκέτο πουκάμισο. Υπάρχουν, όμως, και βουλευτές, που ενώ προέρχονται από τζάκια επιδιώκουν, να αφήσουν το δικό τους στίγμα στην πολιτική ζωή. Και όσοι το επιχειρούν ξεδιπλώνοντας την προσωπικότητά τους κι όχι μια στρεβλή απομίμηση της παρουσίας των συγγενών τους, δείχνουν να τα καταφέρνουν.
Σήμερα, ενώ τα πτυχία κύρους εξακολουθούν να μετρούν στο χρηματιστήριο των ψήφων, το ελληνικό Κοινοβούλιο παρουσιάζει μεγαλύτερη επαγγελματική πολυμορφία. Παρά τη ριζική ανανέωση προσώπων, το 2015, λόγω ΣΥΡΙΖΑ, που είχε να συμβεί από το 1981, όταν ανέβηκε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, ο διαχωρισμός σε «λαό και Κολωνάκι» παραμένει στα αστικά κόμματα. Γεωπόνοι, κτηνίατροι, παραγωγοί, συνεταιριστές, οικολόγοι και κυρίως βουλευτές της επαρχίας, που συνθέτουν σήμερα άτυπα την «Αγροτική Φυλή», χτυπούν καμπανάκι και στους υπουργούς για να βελτιωθούν τα αγροτικά μεγέθη της χώρας, ζητούν ραντεβού για εκπροσώπους φορέων ή φέρνουν τροπολογίες και προτάσεις, με στόχο να κάνουν πιο εύκολη τη ζωή των παραγωγών.
