Δεν γνωρίζουμε πόσο ελαιόλαδο ακριβώς ετησίως εξάγεται στο εξωτερικό, ούτε πόσο από αυτό φεύγει από τη χώρα μας τυποποιημένο. Υπολογίζεται ότι το επώνυμο τυποποιημένο ελληνικό ελαιόλαδο που εξάγεται κυμαίνεται ανάμεσα στο 2%-8% της συνολικής παραγόμενης ποσότητας, αλλά δεν υπάρχουν ασφαλή και επίσημα στατιστικά στοιχεία.
«Δυστυχώς, δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία που να δείχνουν τη διείσδυση του επώνυμου ελληνικού ελαιολάδου στις ξένες αγορές», τονίζει στην «ΥΧ» ο Άρης Κεφαλογιάννης, ιδρυτής της εταιρείας «Γαία» (Gaea), της μεγαλύτερης εξαγωγικής εταιρείας επώνυμου ελληνικού ελαιολάδου. Το ίδιο «παράπονο» εκφράζει και ο διευθυντής της εταιρίας Terra Creta, Φώτης Σούσαλης: «Δεν έχω βρει κάποιον που να ξέρει πόσο είναι το ελληνικό ελαιόλαδο που εξάγεται τυποποιημένο», τονίζει.
Έτσι, οι εξαγωγές ελληνικού ελαιολάδου, που κυρίως εξαρτώνται από τις εξαγωγές των χύμα ποσοτήτων (οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζονται από την παραγωγή σε Ισπανία και Ιταλία πρωτίστως), πέρυσι έφτασαν τους 160.000 τόνους. Όσον αφορά στον τζίρο, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα, καθώς οι τιμές στο χύμα ελαιόλαδο διαφέρουν πολύ από χρονιά σε χρονιά, παρουσιάζουν δηλαδή έντονες διακυμάνσεις, οπότε σε επίπεδο χώρας δεν είναι δυνατό να διαμορφωθεί πλήρης εικόνα για το πού οφείλεται η αύξηση του τζίρου που μπορεί να παρουσιάζεται στα στοιχεία.
Επώνυμο
Το ελληνικό ελαιόλαδο με ονοματεπώνυμο, ως παρουσία στα ράφια στο εξωτερικό, έχει μείνει πολύ πίσω. Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες τυποποιητές; «Ένα μεγάλο θέμα είναι η πρώτη ύλη. Η ελληνική παραγωγή ελαιολάδου παρουσιάζει φθίνουσα πορεία τα τελευταία χρόνια, τόσο όσον αφορά στην ποσότητα, όσο και στην ποιότητα» λέει ο κ. Κεφαλογιάννης. Εξηγεί ότι οι Έλληνες παραγωγοί έχουν εγκαταλείψει σε μεγάλο βαθμό την ελαιοπαραγωγή στην τύχη της και δεν πραγματοποιούν τις απαραίτητες επεμβάσεις, λόγω κόστους. Η δακοκτονία που γίνεται από τις κρατικές υπηρεσίες εφαρμόζεται –αν εφαρμόζεται– καθυστερημένα σε σχέση με τις ανάγκες των ελαιώνων, ώστε να παράγουν καλής ποιότητας ελαιόλαδο, τονίζει. «Δεν έχουμε εκσυγχρονίσει την παράδοση», προσθέτει.
Ποιότητα
Παρά τα όσα θαυμαστά λέγονται για το ελληνικό ελαιόλαδο εντός Ελλάδος, που είναι το καλύτερο στον κόσμο, στο εξωτερικό δεν υπάρχει η ίδια εικόνα.
«Στο εξωτερικό δεν υπήρχε η εικόνα ότι το ελληνικό ελαιόλαδο είναι τόσο καλό. Και στην Ευρώπη, λόγω του τουρισμού που επισκέπτεται τη χώρα υπάρχει, μια εικόνα. Όμως, στις ΗΠΑ, που είναι και η μεγαλύτερη αγορά, το ελληνικό ελαιόλαδο δεν είναι καθόλου ταυτισμένο με την ποιότητα», λέει ο Φώτης Σούσαλης. «Είναι, λοιπόν, αρκετά δύσκολο να περάσεις την εικόνα της ποιότητας, να πείσεις κάποιον να αγοράσει ελληνικό λάδι».
Μπορεί πριν από κάποια χρόνια το ελληνικό ελαιόλαδο να είχε καλή μέση ποιότητα, αλλά δεν έχει υπάρξει καμία εξέλιξη. Δεν έχουν γίνει προσπάθειες βελτίωσης, με αποτέλεσμα τα ιταλικά αλλά και τα ισπανικά ελαιόλαδα να έχουν πετύχει πλέον καλύτερη ποιότητα. «Τώρα, για παράδειγμα, προτιμάται το ελαιόλαδο από περισσότερο άγουρες ελιές. Όμως, οι Έλληνες παραγωγοί συνεχίζουν να μαζεύουν τη σοδειά τους τον Ιανουάριο, γιατί έτσι έχουν συνηθίσει.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ένας Ολλανδός στην Κέρκυρα
Ο Bart Jan Manten γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ολλανδία. Όταν ήρθε στην Ελλάδα, πριν εννιά χρόνια, δεν είχε ιδέα για το ελληνικό λάδι. Στη χώρα του, το ελαιόλαδο που κυκλοφορεί είναι ιταλικό ή ισπανικό και κυρίως ραφιναρισμένο «για να είναι φθηνό, φαντάζομαι». Πριν τρία χρόνια ίδρυσε εταιρεία τυποποίησης ελαιολάδου στην Κέρκυρα, με στόχο τις εξαγωγές. Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, με την επωνυμία Neolaia, που εξηγεί ότι σημαίνει εκτός από νέοι άνθρωποι και νέα ελιά, βρέθηκε βέβαια, πριν από όλα, στην Ολλανδία. Ακολούθησε το Βέλγιο, η Ελβετία, η Σουηδία…
«Ήταν εύκολο;», τον ρωτάμε. Γελάει δυνατά. «Μου είπαν δεν γίνεται, δεν μπορείς να το κάνεις. Μέχρι που κάποιος με “πληροφόρησε” ότι η κυβέρνηση δεν επιτρέπει να το κάνουμε. Τελικά, η αρχή ήταν πολύ πιο εύκολη. Μετά, όμως, αρχίσαν τα δύσκολα…».
ΕΛΕΓΧΟΙ
Τήρηση προδιαγραφών
Η εποχή που το ελαιόλαδο ήταν «ό,τι να ‘ναι» έχει περάσει ανεπιστρεπτί, αν υπήρξε κιόλας ποτέ. Φορτία λαδιού που δεν έφτασαν ποτέ, φορτία έξτρα παρθένου με ραφιναρισμένο ή κακής ποιότητας ελαιόλαδο, είναι ιστορίες που έχουν να διηγηθούν έμποροι που έμπλεξαν με το ελληνικό ελαιόλαδο.
Χρειάζεται οτιδήποτε φεύγει στο εξωτερικό να έχει ελεγχθεί καλά και τηρεί συγκεκριμένες προδιαγραφές. Κραυγές τύπου «είμαστε οι καλύτεροι» και συνθήματα «η ελληνική διατροφή είναι η καλύτερη», δεν βρίσκουν καμία ανταπόκριση στους καταναλωτές, δεν επηρεάζουν τις πωλήσεις.
Ο Bart Jan Manten προτείνει: «Πρέπει να κάνεις τον καταναλωτή να πιστέψει ότι πρόκειται για ένα προϊόν που έχει θέση στη ζωή του, που το χρειάζεται».
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Δυσκολίες Πώλησης
Φέτος, η ελληνική παραγωγή φαίνεται ότι θα έχει σοβαρά προβλήματα ποσότητας και ποιότητας, γεγονός που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών για τις ποσότητες που θα κυκλοφορήσουν στην αγορά. Ο διευθυντής της Terra Creta, Φώτης Σούσαλης, εξηγεί ότι σε μια αγορά που διαμορφώνεται από τους Ιταλούς και τους Ισπανούς, είναι πιο δύσκολο να πουλήσεις. «Αναρωτιέμαι, βέβαια, πώς γίνεται οι Ιταλοί παραγωγοί να απολαμβάνουν καλύτερες τιμές από τους Έλληνες και στο ράφι το ιταλικό ελαιόλαδο να είναι τόσο φθηνό», σημειώνει. Ίσως, προσθέτει, παίζει ρόλο το γεγονός ότι στην Ιταλία υπάρχουν πολύ μεγάλες εταιρείες.
ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ
Κανένας έλεγχος
Τα ποιοτικά επώνυμα τυποποιημένα ελαιόλαδα κατευθύνονται κυρίως σε ξένες αγορές και δεν διατίθενται καν στην εσωτερική αγορά. Αυτό συμβαίνει, σύμφωνα με τους τυποποιητές, γιατί στην ελληνική αγορά δεν αναγνωρίζεται η ποιότητα στο ελαιόλαδο, και ακόμα περισσότερο δεν πληρώνεται, γεγονός που δεν οφείλεται στην κρίση. Οι Έλληνες δεν δίνουν σημασία τόσο την ποιότητα στο ελαιόλαδο όσο στην προέλευση. Δυστυχώς, το λάδι από το χωριό, που δεν υφίσταται κανέναν έλεγχο, δεν αποτελεί καθόλου εγγύηση ποιότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν και παράγουμε μεγάλες ποσότητες έξτρα παρθένου ελαιολάδου, το 50% του ελαιολάδου που καταναλώνεται στην Ελλάδα είναι ραφιναρισμένο.
